Czy platformy walutowe działają legalnie

1 maja 2004 r. zmieniło się prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Nowela poszerzyła m.in. listę czynności maklerskich. Liczne firmy oferujące inwestowanie na rynku walutowym, a nie będące biurami maklerskimi, zaczęły się zastanawić czy ich działalność jest na pewno legalna. Portal www.waluty.com.pl, na prośbę swoich Czytelników, postanowił odpowiedzieć na ich wątpliwości z pomocą Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Odpowiedź KPWiG publikujemy poniżej.

W odpowiedzi na Państwa e-maila, pragnę poinformować, że nowelizacja ustawy – Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi dokonana z dniem 1 maja br. wprowadziła nowy katalog działalności maklerskiej oparty w głównej mierze o wyliczenie instrumentów finansowych będących przedmiotem czynności kwalifikowanych jako licencjonowana i nadzorowana przez KPWiG działalność maklerska.

Istotne przy tym jest, że w odróżnieniu od poprzedniego stanu prawnego zakres ww. instrumentów nie jest zawężony wyłącznie do tych, które zostały dopuszczone do publicznego obrotu (dla ustalenia czy dana czynność traktowana powinna być jako czynność maklerska nie jest istotne ani miejsce obrotu, ani jego status). Każde profesjonalne pośrednictwo w obrocie instrumentami wyliczonymi w art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy stanowi działalność maklerską i może być wykonywane wyłącznie przez podmiot do tego uprawniony (z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w art. 30a i 30b ustawy).

Drugą istotną kwestią wynikającą ze zmiany katalogu czynności stanowiących działalność maklerską jest objęcie nim również inwestowania na własny rachunek w instrumenty finansowe (z zastrzeżeniem przypadku, gdy nie jest to czynność wykonywana zawodowo i w sposób stały, w szczególności gdy nie stanowi ona przedmiotu podstawowej działalności gospodarczej danego podmiotu – patrz art. 30b ust. 1 pkt 2 ustawy).

Z powyższego wynika, że pośrednictwo w obrocie instrumentami finansowymi, w tym instrumentami, których instrumentem bazowym są waluty (zgodnie z wyliczeniem zawartym w art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy), jak i nabywanie tego typu instrumentów na własny rachunek (w ramach prowadzonej działalności gospodarczej) bez względu na miejsce obrotu, stanowią działalność maklerską.

Istotne przy tym jest, że omawiana nowelizacja nie wprowadziła zmian co do kwalifikacji czynności doradztwa (identycznie jak to było do tej pory czynnością zastrzeżoną do wykonywania wyłącznie za zezwoleniem Komisji jest doradztwo w zakresie papierów wartościowych dopuszczonych do publicznego obrotu, natomiast w pozostałym zakresie czynności te stanowią działalność maklerską wyłącznie w przypadku ich wykonywania przez podmiot taką działalność prowadzący). Natomiast zarządzanie stanowi czynność maklerską w odniesieniu do całego katalogu instrumentów finansowych przewidzianego w art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy (czyli wykonywane może być tylko za zezwoleniem KPWiG).

Dodatkowo jednak urząd KPWiG informuje, że szczegółowa analiza regulacji unijnych, które stanowiły podstawę obowiązujących obecnie przepisów ustawy w zakresie działalności maklerskiej, jak również konsultacje z ekspertami z Komisji Europejskiej wskazują, że regulacje te nakazując ustawodawstwom krajowym zastrzeżenie wykonywania pewnych czynności wyłącznie na rzecz podmiotów autoryzowanych (firm inwestycyjnych) i ustanawiając katalog wyjątków spod tej reguły, nie zakazują jednocześnie wykorzystywania przez autoryzowane firmy inwestycyjne w prowadzonej działalności instytucji agenta.

Przez agenta firmy inwestycyjnej należy rozumieć podmiot powiązany z daną (wyłącznie jedną) firmą inwestycyjną w taki sposób, aby wykonywać na rzecz tej firmy czynności o charakterze pomocniczym w stosunku do działalności firmy (w tym w szczególności podpisywanie umów z klientami firmy, doradztwo w zakresie usług świadczonych przez firmę i produktów, których te usługi dotyczą, pośrednictwo w przekazywaniu zleceń klientów itp.). Istotne przy tym jest, że czynności agenta postrzegane są przez organ nadzoru jako czynności firmy inwestycyjnej danego agenta zatrudniającej oraz, że odpowiedzialność administracyjną z tytułu czynności wykonywanych przez agenta ponosi firma inwestycyjna, która z jego usług korzysta.

W związku z powyższym należy uznać, iż możliwe jest wykonywanie przez polski podmiot ww. czynności na rzecz podmiotu prowadzącego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską na podstawie umowy agencyjnej, bez obowiązku uzyskiwania odrębnego zezwolenia. Powyższa zasada powinna mieć również zastosowanie do podmiotów prowadzących działalność w zakresie instrumentów finansowych na podstawie odrębnych przepisów (zgodnie z art. 30a ustawy) w tym również banków w zakresie działalności na rynku walutowym (upoważnienie dla banków w tym zakresie wynika z art. 5 ust. 2 pkt 4 ustawy – Prawo bankowe, zgodnie z którym czynnością bankową jest dokonywanie przez bank terminowych transakcji finansowych).

Reasumując, urząd KPWiG informuje, że działający dotychczas pośrednicy na rynku walutowym mogą kontynuować dotychczasową działalność jako agenci banków będących bezpośrednimi uczestnikami takiego rynku (bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na prowadzenie działalności maklerskiej).

Z poważaniem,

Mirosław Kachniewski

Dyrektor Sekretariatu Komisji