Jak skutecznie odliczyć darowizny

25.08.2004 / Komentarze i analizy

Ustawa o PIT przewiduje, że podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu m.in. kwot darowizn przekazanych na cele określone w ustawie o działalności pożytku publicznego organizacjom, o których mowa w ustawie, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, oraz darowizn na cele kultu religijnego. W obu wypadkach odliczenia można dokonać w wysokości dokonanej darowizny. Nie można jednak odliczyć więcej niż 350 zł.

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT, podatnicy mają możliwość w zeznaniu rocznym pomniejszenia kwoty podatku należnego o wpłatę dokonaną na rzecz wskazanej przez siebie organizacji pożytku publicznego. Z ulgi tej można skorzystać pod warunkiem dokonania wpłaty w terminie od 1 stycznia do 30 kwietnia tego roku podatkowego, w którym składane jest zeznanie. Odliczenie nie może być jednak większe niż 1 proc. należnego podatku. Trzeba również pamiętać, że odpisu mogą dokonywać jedynie osoby fizyczne i tylko na rzecz organizacji, które uzyskały status organizacji pożytku publicznego i są wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego. Warunkiem jest również faktyczne dokonanie wpłaty na konto takiej organizacji. Planując wsparcie takiej organizacji, należy zatem dobrze zaplanować sposób, w jaki zamierzamy to zrobić.

Przepis art. 26 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) umożliwia obecnie odliczenie od dochodu dwóch rodzajów darowizn. Po pierwsze, są to darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego, które prowadzą określoną w odpowiednich przepisach działalność. Po drugie, są to darowizny na rzecz kultu religijnego. W obu przypadkach odliczenie dokonywane jest w wysokości dokonanej darowizny. Odliczyć można jednak maksymalnie co najwyżej 350 zł.

PRZYKŁAD

Pani Elżbieta przekazała w lipcu 2004 r. na rzecz organizacji pożytku publicznego 2000 zł. W zeznaniu za 2004 r. będzie jednak mogła odliczyć tylko 350 zł, czyli tylko część przekazanej kwoty. Natomiast pani Anna przekazała tej samej organizacji 300 zł. W zeznaniu będzie zatem mogła odliczyć całe 300 zł. Nie przekroczyła bowiem limitu 350 zł.

Niski limit odliczenia od dochodu darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego skłania do zastanowienia się nad skorzystaniem nie tylko z możliwości odliczenia takiej darowizny od dochodu, ale również z możliwości przekazania 1 proc. podatku na rzecz takiej organizacji. My dla uproszczenia ten drugi tryb nazywać będziemy odliczeniem od podatku.

Co to za organizacje?

Nie każda wpłata daje podstawę do odliczenia. Taka wpłata musi być dokonana na rzecz zarejestrowanej w Krajowym Rejestrze Sądowym organizacji pożytku publicznego. Nie wystarczy, by organizacja prowadziła tylko działalność w tym zakresie.

Pojęcie organizacji pożytku publicznego można znaleźć w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. nr 96, poz. 873 z późn. zm.). Ustawa ta określa zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe i korzystania z tej działalności przez organy administracji publicznej w celu wykonywania zadań publicznych, zasady uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego oraz funkcjonowania organizacji pożytku publicznego, a także system sprawowania nadzoru nad prowadzeniem działalności pożytku publicznego. Niezależnie od tego ustawa reguluje również warunki wykonywania świadczeń przez wolontariuszy oraz zasady, na jakich może odbywać się korzystanie z tych świadczeń.

Sfera zadań publicznych, dotycząca pożytku publicznego, obejmuje m.in. zadania w zakresie:

  • pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;
  • działalności charytatywnej;
  • podtrzymywania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;
  • działalności na rzecz mniejszości narodowych;
  • ochrony i promocji zdrowia;
  • działania na rzecz osób niepełnosprawnych;
  • promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;
  • upowszechniania i ochrony praw kobiet oraz działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;
  • działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;
  • działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;
  • nauki, edukacji, oświaty i wychowania;
  • krajoznawstwa oraz wypoczynku dzieci i młodzieży;
  • kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i tradycji;
  • upowszechniania kultury fizycznej i sportu;
  • ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;
  • porządku i bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania patologiom społecznym;
  • upowszechniania wiedzy i umiejętności na rzecz obronności państwa;
  • upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;
  • ratownictwa i ochrony ludności;
  • pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;
  • upowszechniania i ochrony praw konsumentów;
  • działań na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;
  • promocji i organizacji wolontariatu.

Jak wspierać potrzebujących?

W zeznaniu rocznym podatnik może pomniejszyć kwotę należnego podatku o wpłatę dokonaną na rzecz wskazanej przez siebie organizacji pożytku publicznego. Możliwość zadysponowania w ten sposób podatkiem osoby fizyczne mają od 1 stycznia 2004 r.
Taką możliwość przewiduje art. 27d ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Zakłada on, że podatek dochodowy wynikający z zeznania zmniejsza się, jeżeli podatnik w terminie od 1 stycznia roku podatkowego, w którym składane jest zeznanie, do dnia złożenia tego zeznania, nie później jednak niż do dnia upływu terminu określonego dla złożenia zeznania, dokonał wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego działającej na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego.

Kwota zmniejszenia nie może przekroczyć kwoty dokonanej wpłaty i być większa od kwoty stanowiącej 1 proc. podatku wykazanego w zeznaniu. Zmniejszenia będzie zatem można dokonać przy rozliczeniu za 2004 r., jeżeli, po pierwsze, wpłata zostanie dokonana w terminie od 1 stycznia 2005 r. do dnia złożenia zeznania za 2004 r. (liczy się rzeczywista data złożenia przez nas zeznania), nie później jednak niż do 30 kwietnia 2005 r., czyli do upływu terminu określonego dla złożenia tego zeznania. Po drugie, wpłata zostanie udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy organizacji pożytku publicznego, z którego to dowodu w szczególności wynikałoby: imię i nazwisko oraz adres wpłacającego, kwota dokonanej wpłaty, nazwa organizacji pożytku publicznego, na rzecz której dokonana została wpłata. Po trzecie, gdy dokonane wpłaty nie zostały odliczone od dochodu, na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT oraz od przychodu lub podatku na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Warto pamiętać, że oprócz konieczności dokonania wpłaty na rzecz odpowiedniej organizacji, dla podatnika najważniejszy jest wybór, do kogo taka darowizna trafi. Jeśli podatnik nie zadeklaruje chęci przekazania części swojego podatku na cele pożytku publicznego, będzie musiał oddać je urzędowi skarbowemu. W ten sposób podatnicy mają wpływ na to, w jaki sposób wykorzystywane są pieniądze z ich podatków.

Pamiętaj o limicie

Kwota zmniejszenia nie może przekroczyć kwoty dokonanej wpłaty. Nie może też być wyższa niż kwota stanowiąca 1 proc. podatku należnego, jeżeli darowizna przekazywana jest w okresie od stycznia do kwietnia roku podatkowego, w którym składane jest zeznanie. Jest to jedyny rodzaj ulgi, w przypadku której podatnikom wolno odliczyć wydatki poniesione już po zakończeniu roku, którego zeznanie dotyczy.

Jak już wspomniałam, zgodnie z art. 26 ustawy o PIT podatnicy mogą odliczyć od dochodu kwoty darowizn, które zostaną przekazane, po pierwsze, na cele określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych określonych w tej ustawie, a które następnie realizują te cele w ciągu całego roku podatkowego. W takim przypadku łączna kwota odliczeń z tytułu takiej darowizny nie może przekroczyć w roku podatkowym 350 zł, z tym że odliczeniu nie podlegają darowizny poniesione na rzecz: osób fizycznych oraz osób prawnych, a także jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali, lub handlu tymi wyrobami.

Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, za kwotę darowizny uważa się wartość towaru uwzględniającą należny podatek od towarów i usług. Wysokość wydatków poniesionych na organizacje pożytku publicznego ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Wysokość takiej darowizny musi być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny, oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu.

Za darowizny o limicie do 350 zł nie uważa się wpłat 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, o które zmniejsza się podatek zgodnie z art. 27d ustawy o PIT lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych zgodnie z art. 14a ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Jak wcześniej wspomniałam, innym rodzajem odliczenia, z którego mogą skorzystać podatnicy, jest przekazanie 1 proc. swojego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego. Podatnik może w zeznaniu rocznym pomniejszyć kwotę podatku należnego o wpłatę dokonaną na rzecz wskazanej przez siebie organizacji pożytku publicznego, pod warunkiem że takiej wpłaty dokona w terminie od 1 stycznia do 30 kwietnia tego roku podatkowego, w którym składane jest zeznanie. Limit tego odliczenia wynosi 1 proc., jednak może być to kwota niższa od tego limitu. Choć można też wpłacić znacznie więcej niż wynikałoby to z limitu, ale wówczas nadwyżka ponad ten limit nie będzie już miała wpływu na rozliczenie podatku. Dokonując takiego odliczenia trzeba pamiętać, że przy obliczaniu kwoty zmniejszenia pomija się końcówki wyrażone w groszach.

PRZYKŁAD Pan Jan wyliczył, że jego podatek dochodowy za 2004 r. wynosi 2000 zł. Przed złożeniem zeznania przekazał na rzecz organizacji pożytku publicznego 1000 zł. Jednak 1 proc. podatku pana Jana to tylko 20 zł. I tylko tyle może on zadeklarować jako odliczenie (kwotę podlegającą przekazaniu) w zeznaniu rocznym.

Gdzie szukać informacji?

Wpłata na rzecz organizacji pożytku publicznego musi być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek bankowy takiej organizacji, z którego w szczególności musi wynikać: imię i nazwisko oraz adres wpłacającego, kwota dokonanej wpłaty, nazwa organizacji pożytku publicznego, na rzecz której dokonana została wpłata.
Warto jednak pamiętać, że nie każda wpłata daje podstawę do odpisu od podatku.

Lista organizacji pożytku publicznego, na rzecz których wpłata umożliwia takie odliczenie, znajduje się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości (pod adresem internetowym: http://opp.ms.gov.pl/opp/ ). Niestety, lista ta zawiera tylko wykaz organizacji. Nie ma tam takich informacji jak adres czy numer konta organizacji pożytku publicznego, na rzecz której chcielibyśmy dokonać wpłaty. Informacje te można uzyskać bądź w portalu organizacji pozarządowych (działa pod adresem internetowym: www.ngo.pl.), bądź też bezpośrednio na stronach internetowych tych organizacji lub z ogólnodostępnych w internecie baz danych.

Ewa Matyszewska, Gazeta Prawna

Powiązane aktualności