Nowe formy dystrybucji funduszy

Lata 2001-2003 przyniosły bardzo istotną zmianę na powierniczym rynku. Zmiana ta dotyczyła sposobu dystrybucji funduszy inwestycyjnych w Polsce. W latach 1992-2000 jedynymi miejscami, w których sprzedawano produkty funduszy, były punkty obsługi klienta biur maklerskich oraz biura obsługi zorganizowane przez TFI. Choć uchwalona w 1997 r. ustawa o funduszach inwestycyjnych wraz z nowelizacją z 2000 r. znacznie poszerzyła liczbę dostępnych kanałów dystrybucji – o banki, firmy pośrednictwa finansowego, agentów i Internet – nadal dominującą rolę odgrywały domy maklerskie.

Dopiero względy podatkowe z końca 2001 i końca 2002 r. udowodniły, że najlepszym sposobem dotarcia do klienta są okienka bankowe. TFI dysponujące rozbudowaną siecią bankową – Pekao/Credit Suisse, Pioneer Pekao i ING – odnotowały wówczas największy przyrost aktywów. O tym, że to właśnie banki są najbardziej przyszłościowym kanałem dystrybucji funduszy, przekonują również doświadczania większości krajów europejskich.

Innym interesującym pomysłem na dotarcie ze swoją ofertą do potencjalnych klientów było nawiązywanie współpracy z towarzystwami ubezpieczeń na życie. Na podstawie umów, część składki z ubezpieczenia na życie z funduszem inwestycyjnym, jest inwestowana przez fundusze zarządzane przez dane TFI. Jako pierwsze współpracę z TU Hestia nawiązało TFI Skarbiec. Szybko jego śladem poszły inne towarzystwa.

Należy w tym miejscu również wspomnieć o innych formach wchodzenia przez TFI na nowe rynki. TFI Banku Handlowego w 2001 r. wygrało przetarg na zarządzanie co najmniej do 2010 r. Funduszem Własności Pracowniczej PKP, który został zarejestrowany we wrześniu 2002 r. jako specjalistyczny fundusz otwarty. Jest to fundusz stabilnego wzrostu, tzn. do 60 proc. aktywów będzie inwestował w dłużne papiery skarbowe oraz emitentów o wysokiej wiarygodności kredytowej.

Do FWP PKP trafi 15 proc. środków uzyskanych ze sprzedaży majątku PKP, m.in. nieruchomości oraz udziałów w spółkach zależnych, zaś jego uczestnikami (blisko 400 tys. osób) zostały osoby związane z Polskimi Kolejami Państwowymi, w tym obecni i byli pracownicy PKP, emeryci oraz spadkobiercy tych osób. Wyżej wymienionym przyznano liczbę jednostek uczestnictwa zależną od stażu pracy w PKP. Uczestnicy FWP PKP SFIO mogą w przyszłości stać się klientami innych produktów oferowanych przez TFI Banku Handlowego.

Mówiąc o nowych kanałach dystrybucji, nie można zapomnieć o inicjatywie CA IB TFI, która we współpracy z GPW zamierza w 2004 r. uruchomić pierwszy w Polsce ETF (od ang. Exchange Traded Fund). W styczniu 2003 r. uruchomiony został całkowicie nowy kanał dystrybucji funduszy, który może przyczynić się do jeszcze szybszego wzrostu ich znaczenia w ciągu kilku najbliższych lat. mBank, detaliczne ramię BRE Banku, uruchomił pierwszy w Polsce internetowy Supermarket Funduszy Inwestycyjnych. Jest to usługa, która umożliwia klientom mBanku łatwy dostęp do szerokiej gamy funduszy różnych TFI. Klienci mBanku po aktywowaniu usługi mogą przez Internet lub za pośrednictwem mLinii nabyć lub umorzyć jednostki uczestnictwa. Za tego typu transakcje nie jest pobierana prowizja.

O atrakcyjności supermarketu stanowią m.in. bogata oferta funduszy należących do różnych towarzystw i różnych kategorii, obsługa przez całą dobę przez Internet i telefon, minimalny poziom opłat manipulacyjnych oraz rezygnacja z opłat za nabycie i umorzenie jednostek. Na stronie internetowej supermarketu uruchomiono również specjalną sekcję o nazwie ABC Funduszy, gdzie znajdują się informacje dla początkujących inwestorów. Wprowadzenie do swych ofert funduszy inwestycyjnych zapowiadają także dwa inne wirtualne banki – Inteligo i VW Bank direct.

Nowym kanałem dystrybucji jednostek pojedynczych funduszy jest również możliwość składania zleceń przez Internet. W październiku 2002 r. Pekao/Credit Suisse TFI zaoferowało tego typu usługę, wraz ze specjalnymi stawkami za nabycie. Za transakcje internetowe wprowadzono system stawek kwotowych, w odróżnieniu od tradycyjnych metod dystrybucji opartych na stawkach procentowych. Za nabycie otwierające nowy rejestr w Internecie wynosi ona od 10 do 50 zł, a za dokonanie kolejnych wpłat od 0 do 5 zł.

W przyszłości poza Internetem, fundusze będą wykorzystywać również telefonię komórkową. Pierwszy krok w tym zakresie uczyniło już TFI BZ WBK AIB, umożliwiając subskrybowanie wyceny jednostek na telefon komórkowy oraz na konto poczty elektronicznej. W perspektywie 2010 r. istotną rolę w procesie inwestycyjnym będzie odgrywała również telefonia komórkowa.

Sławomir Antkiewicz, Gazeta Finansowa