Szersza ochrona za granicą
Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, wchodząca w skład pakietu ustaw reformujących ten sektor gospodarczy, kompleksowo reguluje kwestie dotyczące ubezpieczeń obowiązkowych. Jednocześnie dostosowuje polskie prawo do ustawodawstwa unijnego, w tym czterech tzw. dyrektyw UE, a także zawiera wiele postanowień umacniających pozycję klienta nie tylko w kraju, ale i poza jego granicami.
Najważniejsza zmiana dotyczy rozszerzenia terytorialnego ubezpieczenia (art. 25 ustawy). Od 1 maja 2004 r. zakres ochrony z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych będzie obejmował nie tylko terytorium Polski, ale także państw należących do Porozumienia Gwarancyjnego (obecnie państw Unii Europejskiej oraz Węgier, Czech, Słowacji, Słowenii, Chorwacji, Szwajcarii, Cypru, Islandii i Norwegii). W praktyce oznacza to, że osoby wyjeżdżające do wymienionych państw nie będą musiały kupować Zielonej Karty, gdyż ryzyko zdarzenia poza granicami RP będzie automatycznie objęte ochroną w ramach posiadanej polisy OC.
Przystąpienie Polski do porozumienia spowoduje, że również obywatele innych państw, których biura narodowe podpisały taki dokument, będą mogli wjechać na terytorium Polski i poruszać się po naszym kraju bez konieczności zawierania na granicy umowy ubezpieczenia OC.
Z kolei przepis art. 78 ustawy nakłada na zakłady ubezpieczeń sprzedające komunikacyjne polisy OC obowiązek ustanowienia w każdym państwie członkowskim UE reprezentanta do spraw roszczeń. Jego zadaniem jest likwidacja szkód będących następstwem zdarzeń, jakie miały miejsce na terytorium państwa UE lub państw trzecich. Obowiązek ten nie dotyczy zakładu ubezpieczeń prowadzącego ubezpieczenie OC przewoźnika w ruchu drogowym, dokonującego przewozów na podstawie konwencji CMR.
Należy oczekiwać, że to rozwiązanie usprawni procesy likwidacyjne poza granicami RP. Dotychczas, przy braku właściwej ich organizacji, a także z powodu nieznajomości obcego prawa przez poszkodowanego i barier językowych, likwidacja szkody przeciągała się w czasie, niekorzystnie wpływając na sytuację poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych. Na zakładzie ubezpieczeń ciąży ponadto obowiązek powiadomienia ośrodków informacyjnych wszystkich państw członkowskich Unii o nazwie i adresie reprezentanta do spraw roszczeń.
Drugą instytucją, która zostanie utworzona w związku z IV dyrektywą komunikacyjną, jest ośrodek informacji. W Polsce podstawową funkcję takiego ośrodka będzie spełniał Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (art. 102-105 ustawy). Do zadań ośrodka należy prowadzenie rejestru gromadzącego i uzupełniającego informacje dotyczące umów ubezpieczenia OC pojazdów, jak również odnośnie do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w kraju. Ośrodek będzie również zbierał dane na temat reprezentantów do spraw roszczeń, a także dotyczące uczestników zdarzenia i zakładów ubezpieczeń, z którymi zawarli oni umowy ubezpieczenia OC.
Trzecia z instytucji to organ odszkodowawczy, którym w Polsce jest Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (art. 128-134). Do jego zadań należy wypłata odszkodowań w określonych przypadkach, np. nieustanowienia przez zakład ubezpieczeń reprezentanta do spraw roszczeń, niemożności identyfikacji pojazdu lub właściwego zakładu ubezpieczeń. Wówczas biuro wypłaca poszkodowanemu świadczenie, a następnie może dochodzić zwrotu wypłaconej kwoty od organu odszkodowawczego tego państwa, w którym jest ustanowiony zakład ubezpieczeń, z którym sprawca szkody zawarł umowę ubezpieczenia OC.
Janina Barańska, Gazeta Prawna
