Aktywa funduszy emerytalnych wzrosły w ub.r. o 42 proc.
Aktywa funduszy emerytalnych wzrosły w grudniu o +6,77 proc. (+2,9 mld zł) ustanawiając nowy rekord na poziomie 45,4 mld zł. Według raportów OFE, zarządzane przez nie aktywa netto wzrosły w podobnym zakresie osiągając nowy poziom 44,8 mld zł. Grudniowa wartość zarządzanych środków była wyższa niż przed rokiem o 42 proc., czyli o +13,3 mld zł. Przy bieżącym poziomie aktywów nie do przecenienia pozostaje wartość przelewów przekazywanych OFE przez ZUS, z tytułu bieżących składek opłacanych przez pracowników i pracodawców. W całym 2003 roku było to 10,27 mld zł, czyli po raz kolejny mniej niż wynikało z zapisów w budżecie (11,5 mld zł) lub z wypowiedzi szefów ZUS z drugiej połowy roku (wówczas padały kwoty o 1 mld zł niższe).
W samym grudniu ZUS przekazał 1,26 mld zł, czyli jedną z najwyższych kwot w historii (wyższe przelewy miały miejsce w kwietniu i lipcu 2003 roku). Kwota ta zawiera kolejną transzę obligacji, którymi spłacane są zaległości ZUS wobec funduszy emerytalnych. W grudniu na konta klientów OFE trafiło z tego tytułu 140,3 mln zł, a łączna kwota uregulowanych zaległości wynosi 386,7 mln zł.
Według naszych szacunków PTE potrąciły z przekazywanych składek około 650 mln zł, co w połączeniu z opłatą za zarządzanie, szacowaną przez nas na 160 mln zł złożyło się na około 810 mln zł przychodów towarzystw emerytalnych.
Grudniowe saldo wpłat, które zasiliły rachunki uczestników funduszy szacujemy na 1,17 mld zł. Kwota ta uwzględnia rozliczenie w pierwszych dniach grudnia dodatnich przepływów transferowych wynikających z ostatniej, listopadowej sesji. Ponad to brak w niej ostatniego przelewu z zeszłego roku (ponad 421 mln zł), który 31 grudnia spoczywał na rachunkach nabyć a zasilił aktywa netto w pierwszy roboczy dzień bieżącego roku.
Grudzień przyniósł znaczną poprawę sytuacji na rynku finansowym, dzięki czemu wyraźnie wzrósł wynik z zarządzania osiągnięty w końcu roku przez zarządzających OFE. Szacujemy, że z tego tytułu wartość aktywów wzrosła o +1,7 mld zł, czyli o 3,9 proc. względem średniej wartości aktywów. To drugi po sierpniowym tak dobry rezultat osiągnięty przez zarządzających. Oczywiście nie byłoby to możliwe bez znaczącej poprawy sytuacji na rynku papierów skarbowych, na którym w skali miesiąca zanotowaliśmy +2,4 proc. wzrost. W tym samym czasie WIG zyskał +8,3 proc. przesądzając o dobrych wynikach OFE.
Grudzień przyniósł dalszy wzrost udziału akcji notowanych na warszawskiej giełdzie, głównie kosztem zaangażowania w papiery skarbowe. Skala tej tendencji jest dobrze widoczna gdy zestawimy dane z grudnia 2002 i 2003 roku. Okazuje się, że w całym roku udział akcji w aktywach funduszy emerytalnych wzrósł aż o 540 punktów bazowych (ponad 20 proc.). Jednocześnie zarządzający zdecydowanie ograniczali udział papierów skarbowych, a jego poziom w grudniu był najniższy na przestrzeni ostatnich trzech lat. Fundusze istotnie ograniczyły również udział w portfelu akcji zagranicznych oraz pozostałych składników. Nieznacznie wzrósł udział najbardziej płynnej części aktywów, na którą składają się środki pieniężne, depozyty oraz należności. Ich wartość w grudniu 2003 roku przekroczyła 2,3 mld zł.
Grudzień przyniósł nieznaczny wzrost zaangażowania funduszy emerytalnych w zagraniczne aktywa. Ich udział wyniósł 1,5 proc. a wartość przekroczyła 660 mln zł. Prawie 3 tej kwoty stanowiły inwestycje w poza skarbowe papiery dłużne, w których zarządzający ulokowali ponad 490 mln zł. Największą ich część stanowiły obligacje wyemitowane przez Europejski Bank Inwestycyjny, ale można było znaleźć również papiery wyemitowane przez królewski bank Szkocji, Credit Suisse czy Deutsche Telekom. Na praktycznie niezmienionym poziomie (175 mln zł) pozostała wartość akcji zagranicznych spółek znajdujących się w portfelach funduszy. Najwięcej środków zainwestowano w akcje OTP Bank oraz TOTALFinaElf S.A..
Według naszych szacunków wartość papierów skarbowych znajdujących się w portfelach OFE w końcu grudnia wyniosła 28,2 mld zł i była wyższa niż miesiąc wcześniej aż o +3,9 proc. (1,05 mld zł). To pierwszy od kilku miesięcy tak duży przyrost tej kategorii lokat. Sprzyjało mu odwrócenie prawie półrocznej tendencji spadku cen obligacji wyemitowanych przez Skarb Państwa. Dzięki grudniowemu, bardzo dynamicznemu wzrostowi cen zostało odrobione większość start wynikających z poprzedzających tą sytuacje spadków. Według naszych szacunków zarządzający dokupili w grudniu do portfeli papiery skarbowe o wartości ponad 400 mln zł. W całym roku, przewaga nowych inwestycji nad wykupem bądź sprzedażą wyniosła ponad 6 mld zł. Mimo tak dużej skali dodatkowych zakupów udział papierów skarbowych w aktywach spadł do najniższego od trzech lat poziomu, nieznacznie przekraczając 62 proc.
Największym powodzeniem cieszyły się obligacje o stałym oprocentowaniu i terminie do wykupu z przedziału 2 do 5 lat. Największe pozycje to 3,3 mld zł ulokowane w PS0608 oraz 3,2 mld zł w PS1106. Oba papiery występują w portfelach wszystkich działających funduszy emerytalnych. Równie popularnym papierem jest obligacja PS0507, która również znajduje się we wszystkich portfelach.
Wartość akcji znajdujących się w portfelach funduszy emerytalnych w końcu grudnia przekroczyła 14,3 mld zł, co oznacza wzrost wobec stanu na koniec poprzedniego miesiąca o +10,1 proc. W skali roku wartość akcji polskich spółek wzrosła o 75 proc. Jednocześnie zarządzający utrzymali wysokie zaangażowanie w tą klasę aktywów – osiągnięty na koniec roku poziom 31,6 proc. jest najwyższym od marca 2000 i trzecim w historii działalności OFE.
Grudniowa dynamika wzrostu akcyjnej części portfela była wyższa niż wzrost rynku. W konsekwencji po raz kolejny mieliśmy do czynienia ze wzrostem udziału funduszy emerytalnych w kapitalizacji polskiego rynku. Wskaźnik ów wyniósł w końcu roku 8,64 proc. i był wyższy od tego sprzed 12 miesięcy o 111 punktów bazowych.
Ponad 10 proc.-owy wzrost wartości akcji odnotowany w grudniu był w znacznej mierze konsekwencją wzrostu cen na giełdzie. Szacujemy że saldo zakupów akcji dokonanych przez zarządzających w grudniu wyniosło około 70 mln zł. Tym samym potwierdziła się zasada, że zarządzający mocno ograniczają zakupy na rosnącym rynku. Łącznie w całym 2003 roku wydano na ten cel 2,2 mld zł. Plasuje to fundusze emerytalne na drugim miejscu pod względem salda zakupów, zaraz za funduszami inwestycyjnymi które dokupiły akcje za 2,3 mld zł. Oczywiście powyższe dane nie obejmują informacji o wartości transakcji wynikających z przebudowy portfeli.
Grudniowy udział funduszy emerytalnych w obrotach na rynku, mierzony przy uzyciu salda zakupów spadł do poziomu 9 proc., co jest drugim najgorszym wynikiem w tym roku. Ponad 40 proc. portfela akcyjnego stanowiły w grudniu akcje trzech spółek: TP S.A., PKN Orlen i Pekao S.A. Dwie pierwsze z nich, obok Agory, Prokomu i Computerlandu należały do grona najbardziej popularnych inwestycji – akcje tych spółek posiadał w portfelu każdy z 16 zarządzających. Z półrocza na półrocze zarządzający funduszami emerytalnymi odgrywają, a wzasadzie mogą odgrywać, bo nie zawsze z tych uprawnień korzystają, coraz znaczniejszą rolę w akcjonariacie spółek. W grudniu 2002 roku barierę 25 proc. pozwalającą skutecznie wpływać na niektóre waźne decyzje WZA (np. wyłączenie prawa poboru przy nowej emisji) zarządzający OFE przekroczyli w 8 przypadkach. W grudniu 2003 roku takich spółek było już 15. Największy udział w głosach zarządzający zapewnili sobie w Elektrobudowie i Polfie Kutno (odpowiednio 42,3 proc. i 42,2 proc.).
Tomasz Publicewicz, Marta Tomczyk, Analizy Online
Źródło: Analizy Online
