Albo brak pieniędzy, albo oferta mało atrakcyjna

Z szacunków „Rzeczpospolitej” wynika, że indywidualne konto emerytalne założyło ponad 200 tys. osób, wpłacając ponad 160 mln zł. Nie sprawdziły się szacunki resortu polityki społecznej, że na oszczędzanie tego typu zdecyduje się do 2 mln osób.

Z danych zebranych przez „Rz” wynika, że dwadzieścia firm finansowych, oferujących indywidualne konta emerytalne podpisało umowy z około 180 tys. klientów, którzy wpłacili ponad 130 mln zł. Można zatem szacować, że umowy o prowadzenie konta emerytalnego ze wszystkimi oferującymi je instytucjami mogło podpisać ponad 200 tys. osób, które na ten cel przeznaczyły ponad 160 mln zł.

Polacy najchętniej podpisywali umowy o IKE z towarzystwami funduszy inwestycyjnych oraz towarzystwami ubezpieczeniowymi. Mniej ich interesowało IKE w bankach, a najmniej w biurach maklerskich.

Niskie wpłaty

Najwięcej pieniędzy wpłynęło do TFI – około 50 tys. zakładających IKE. Klienci wybierający IKE z funduszem inwestycyjnym wpłacali średnio po 2 tys. zł. Wpłaty do innych form IKE (ubezpieczeniowej, lokaty bankowej, rachunku maklerskiego) zwykle nie przekraczały 1 tys. zł (można było wpłacić maksimum 3435 zł). Od przychodów z tych środków w przyszłości nie będzie pobierany podatek od zysków kapitałowych ani od odsetek.

– Rośnie zaufanie do funduszy inwestycyjnych. Pokazują to umowy podpisane z TFI o prowadzenie IKE. Z naszych obserwacji wynika, że konto zakładały te osoby, które miały do dyspozycji wolne środki i mogły je przenieść np. z lokaty bankowej – mówi Adrian Adamowicz, dyrektor ds. marketingu i sprzedaży w Pioneer Pekao TFI. Z tym towarzystwem podpisało umowy prawie 30 tys. osób. Drugą pozycję zajmuje TFI Skarbiec. – Założyliśmy, że potrzebujemy około 10 tys. umów, by zwróciły się koszty związane z jego uruchomieniem. Tak więc wynik – około 6,5 tys. podpisanych umów – jest dla nas zadowalający – mówi Piotr Kuba, wiceprezes tego TFI.

Przekształcone polisy

Liderem pod względem liczby podpisanych umów jest spółka ubezpieczeniowa ING NN. Spory sukces towarzystwa ubezpieczeniowego – ponad 80 tys. umów – wynika z faktu, że postawiło ono na przekształcanie w IKE istniejących polis na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym. Jednak mimo dużej liczby umów przyniosło to niezbyt wysokie wpłaty – około 16 mln zł.

Sporo umów podpisała grupa PZU (PZU Życie oraz TFI PZU) – prawie 38 tys., ok. 31 mln zł. Sukcesem nie może się poszczycić jedna z czołowych firm na rynku ubezpieczeń indywidualnych CU TUnŻ. – Zawarliśmy kilkaset umów. Nie jest to dla nas zaskoczeniem, gdyż nie zakładaliśmy znaczącej sprzedaży – mówi Anita Bogusz, członek zarządu CU TUnŻ.

Zbyt mało zachęt

Nie spełniły się zatem optymistyczne prognozy Ministerstwa Polityki Społecznej co do liczby osób, które w 2004 r. podpiszą umowę o prowadzenie IKE. Jeszcze w sierpniu Krzysztof Pater, ówczesny szef tego resortu, przedstawiał badania Pentora, z których wynikało, że z oferty IKE może skorzystać w tym roku nawet około 2 mln osób.

– Został przeszacowany efekt podatkowy. Ulga, która będzie widoczna dopiero w przyszłości, nie działa tak jak np. ulga mieszkaniowa, dzięki której po kilku czy kilkunastu miesiącach można uzyskać zwrot pieniędzy z urzędu skarbowego. Oferta odległych w czasie korzyści nie cieszyła się dużym zainteresowaniem. W sierpniu źle oceniono także skłonność Polaków do długookresowego oszczędzania. Sądzę, że obecnie na rynku tylko około 100 tys. umów IKE to takie, które nie zostały przekształcone z innych form oszczędzania. W ubiegłym roku i obecnym liczba podpisywanych umów będzie największa. Później coraz mniej osób będzie wchodzić do systemu – mówi Piotr Kuba, wiceprezes Skarbca TFI. Na małe zainteresowanie IKE spory wpływ miała październikowa oferta publiczna akcji największego polskiego banku detalicznego PKO BP. Polacy woleli kupować te walory z nadzieją na szybkie zyski, niż zapisywać się do IKE, czego efekty będą widoczne najszybciej za kilka, kilkanaście lat.

Katarzyna Ostrowska, Rzeczpospolita