Boom kredytowy nie ma granic

Mimo dwóch podwyżek stóp procentowych Polacy nie przestraszyli się zaciągania kredytów. Co więcej, w lipcu wzrost zadłużenia gospodarstw domowych był najwyższy od 14 miesięcy. RPP może być zaniepokojona

Statystyczny Polak nie zadłuża się zbyt chętnie. Na jednego mieszkańca naszego kraju przypada około 1,6 tys. euro kredytu (licząc tylko kredyty dla gospodarstw domowych). Natomiast przeciętny Niemiec jest winien bankom ponad 13 tys. euro.

Ale Polacy coraz bardziej dostrzegają uroki zaciągania kredytów. W lipcu wzrost wartości zadłużenia gospodarstw domowych przekroczył 40 proc. rok do roku i jest najwyższy od 2000 r. A w skali miesiąca wzrost wyniósł 3,9 proc., najwięcej od 14 miesięcy.

-Dwie podwyżki stóp procentowych, w tym roku to za mało, by ograniczyć aktywność kredytobiorców – mówi ekonomista BPH Marcin Mrowiec. A Andrzej Bratkowski, główny ekonomista Pekao przypomina, że jeden miesiąc to za mało, by zaobserwować efekty podwyżek.

-W sytuacji powszechnego przekonania, że ceny mieszkań będą rosły, wiele osób zaciąga kredyt, by wcześniej kupić mieszkanie. Dwie podwyżki łącznie o 0,5 pkt proc. nie zmienią ich decyzji – mówi Bratkowski.

Boom się nie skończy

Lecz nawet jeżeli RPP będzie kontynuowała podwyższanie kosztów kredytu (czego oczekuje większość ekonomistów), wątpliwe, by odstraszyło to Polaków od zapożyczania się. – Różnica w zadłużeniu gospodarstw domowych między Polską a krajami rozwiniętymi wciąż jest duża, dlatego wartość kredytów w naszym kraju będzie prawdopodobnie rosła jeszcze długo -mówi ekonomista Pekao.

Na boom kredytowy wpływają rosnące w tempie niemal 9 proc. wynagrodzenia oraz dobre perspektywy rozwoju gospodarczego. Konsumenci czują, że ich sytuacja finansowa jest coraz lepsza, a zagrożenie nagłego jej pogorszenia znacznie się zmniejsza. Badania ufności konsumenckiej prowadzone przez GUS wskazują, że postrzeganie przez gospodarstwa domowe ich kondycji finansowej jest najlepsze od dziesięciu lat. Nie bez wpływu na rosnące zainteresowanie kredytami są również niskie stopy procentowe.

Zdecydowanie największym zainteresowaniem cieszą się kredyty hipoteczne. Zdanych NBP za czerwiec wynika, że zadłużenie o terminie zapadalności ponad 20 lat rośnie w tempie ponad 70 proc. A w tej kategorii pożyczki mieszkaniowe stanowią większość.

Cały region pożycza

W regionie Europy Środkowo-Wschodniej wszystkie gospodarki przeżywają gwałtowny wzrost akcji kredytowej. Najszybciej zwiększa się ona tam, gdzie przeciętne zadłużenie przypadające na mieszkańca jest niższe. Czesi i Węgrzy zwiększyli w ostatnich 12 miesiącach swoje zadłużenie odpowiednio o 32 i 18 proc.

W krajach bałtyckich: Litwa, Łotwa i Estonia, trwa prawdziwe kredytowe szaleństwo. Wartość zadłużenia gospodarstw domowych zwiększa się w tempie ponad 50 proc., mimo że jego poziom znacznie przekracza już średnią dla regionu. Spowodowane jest to usztywnieniem kursów walut tych krajów w stosunku do euro, co ogranicza bankom centralnym możliwości regulowania stóp procentowych.

Zagrożenie dla inflacji

Optymizm konsumentów niesie jednak ze sobą również zagrożenia. Jednym z nich jest możliwy wzrost inflacji. – Jeżeli podaż pieniądza rośnie szybciej od gospodarki, w końcu przekłada się na wyższą inflację mówi Andrzej Bratkowski. Stabilność cen jest obecnie zagrożona głównie przez rosnące wynagrodzenia, które zwiększają jednostkowe koszty pracy w firmach.

Przy podejmowaniu decyzji o stopach procentowych Rada Polityki Pieniężnej największą uwagę zwraca zatem na sytuację na rynku pracy. Ale członkowie RPP, szczególnie ci należący do obozu jastrzębi, często przypominają, że szybki wzrost wartości udzielonych kredytów również jest zagrożeniem dla inflacji. Wspomaga bowiem konsumpcję.

Marcin Mrowiec zauważa, że w sytuacji ewentualnego osłabienia koniunktury zadłużenie gospodarstw domowych może być dodatkowym obciążeniem dla gospodarki. Niektórzy kredytobiorcy będą musieli ograniczyć konsumpcję, by spłacić raty kredytu.

Ignacy Morawski, Rzeczpospolita