Banki zachowają swoje przywileje
Przywilej wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych (BTE) nie łamie konstytucji – orzekł w środę Trybunał Konstytucyjny. Dotyczy to również sytuacji, gdy BTE są wystawiane w związku z roszczeniami wynikającymi z czynności bankowych dokonanych z konsumentami.
TK rozpoznawał wczoraj pytanie prawne sądu we Włoszczowie w sprawie art. 96 ust. 1 i art. 97 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 72, poz. 665 z późn. zm.). Sąd wnioskodawca miał wątpliwości, czy prawo bankowe jest zgodne z konstytucją w związku z uprawnieniem banku do wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych (BTE) dotyczących roszczeń, które wynikają z czynności bankowych dokonywanych z konsumentami. BTE wystawiony zgodnie z art. 96 prawa bankowego może być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów kodeksu postępowania cywilnego.
Klauzulę wykonalności BTE nadaje sąd. Klauzula może być nadana przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo jest dłużnikiem banku i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji, określając maksymalną kwotę egzekucji oraz ostateczny termin wystawienia BTE. Sąd wnioskodawca zauważył, że ustawodawca uprościł dochodzenie roszczeń przez banki, zezwalając im na pominięcie postępowania rozpoznawczego w sądzie. Zdaniem sądu wnioskodawcy, prawo banku do jednostronnego ustalenia rozmiaru zobowiązania dłużnika oraz do wszczęcia przeciwko niemu egzekucji narusza konstytucyjne prawo obywatela do sądu.
TK nie dopatrzył się jednak, aby przepisy o BTE łamały konstytucję. Zdaniem sędziów TK, mamy do czynienia z przywilejem banków, ale wystawienie przez bank takiego tytułu egzekucyjnego nie ogranicza klientowi banku możliwości merytorycznego rozpoznania sprawy. Instrumentami, które mogą zablokować lub utrudnić egzekucję, są m.in. art. 840 k.p.c., na podstawie którego dłużnik może żądać pozbawienia BTE klauzuli wykonalności, jeśli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności itp., oraz art. 189 k.p.c., czyli żądanie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego. Klient banku może nawet wystąpić o odszkodowanie, gdy egzekucja bankowa była dokonana na podstawie źle wystawionego BTE. Zdaniem TK, procedura realizacji BTE (choć specyficzna) nie narusza prawa do sądu, gdyż nie istnieje jeden ściśle obowiązujący model postępowania sądowego.
Michał Kosiarski, Gazeta Prawna
