Finansowanie dużych inwestycji budowlanych

System bankowo-ubezpieczeniowy przygotowany jest na to, aby uczestniczyć w finansowaniu inwestycji. Punktem wspólnym jest przygotowanie dobrego biznes planu, wskazującego na potrzebę i ze wskazaniem na doświadczenie inwestora poprzez uczestnictwo instytucji finansowych we współfinansowaniu.

Infrastruktura, zarówno w skali makroekonomicznej, jak i w skali lokalnej, odgrywa bardzo ważną rolę, stając się przyczyną wzrostu oraz rozwoju.

Krajowy lider

Bank Gospodarstwa Krajowego to jedyna instytucja finansowa na rynku, która jest specjalistą od wspierania rozwoju gospodarczego, a także poprawy i podnoszenia jakości życia całego społeczeństwa – od przysłowiowego Kowalskiego, poprzez MSP, skończywszy na dużych holdingach. Innymi słowy – od małej gminnej drogi, poprzez przedszkola, szkoły i budownictwo czynszowe, skończywszy na autostradach.
Oprócz Banku BGK są także inne banki specjalizujące się w obsłudze Jednostek Samorządu Terytorialnego, spółek komunalnych, a także w finansach publicznych. Bank BGK ma jednak ponad 20-letnie doświadczenie w finansowaniu dużych inwestycji budowlanych i infrastrukturalnych.

Instytucje wspierające

Ważnymi instytucjami finansowymi służącymi jako podpora dla Banków w Polsce i nie tylko, mającymi udział w finansowaniu inwestycji społecznych, są m.in. CEB (Council of Europe Development Bank), Bank Rozwoju Rady Europy (międzynarodowa instytucja finansowa z siedzibą w Paryżu, działająca pod auspicjami Rady Europy, z działalnością skierowaną na finansowanie różnych projektów z zakresu szeroko rozumianej polityki społecznej), a także Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), który zapewnia środki finansowe na projekty przyczyniające się do osiągnięcia celów UE zarówno w UE, jak i poza jej granicami.

Instrumenty finansowe

Finansowanie inwestycji odbywa się poprzez różnego rodzaju programy mające na celu rozwiązywanie konkretnych problemów w zakresie np. budownictwa mieszkalnego, tworzenie nowych dróg do transportu, budowę lotnisk itp, a także poprzez udzielanie finansowania w formie preferencyjnych kredytów.

Instrumenty finansowe, z jakich można korzystać przy finansowaniu szeroko pojętego budownictwa, a także inwestycji infrastrukturalnych, to np.:

• kredyty inwestycyjne ze środków CEB (Bank Rozwoju Rady Europy) – finansowanie może być przeznaczone na cele związane z poprawą jakości życia mieszkańców, a także ochronę środowiska, np. budowa metra, budowa lotniska, budowa oczyszczalni ścieków;

• kredyty inwestycyjne ze środków EBI (Europejski Bank Inwestycyjny) – środki pochodzące z tego finansowania mogą być przeznaczone na finansowanie w następujących sektorach: infrastruktura, polityka rozwoju regionalnego, ochrona środowiska, odnawialne źródła energii, efektywność energetyczna, usługi zdrowotne, usługi socjalne, edukacja, badania, innowacje. W tej formie finansowania możliwe jest pozyskanie środków do równowartości 12,5 mln euro na okres do 20 lat. Beneficjentami kredytu mogą być m.in. szpitale, instytuty badawcze, spółki komunalne, samorządy i ich związki, instytucje kultury, szkoły i uczelnie wyższe, kredytowane są także projekty służące rozwojowi regionalnemu, z którego korzysta bezpośrednio społeczność lokalna. Przykładowe inwestycje: budowa i modernizacja dróg, modernizacja kanalizacji miejskiej, rozbudowa szpitala, budowa autostrady, budowa boiska, rewitalizacja obszarów miejskich;

• obligacje komunalne – umożliwiają skonsolidowanie istniejącego zadłużenia, sfinansowanie planowanych inwestycji i bieżących zadań. Plusem obligacji jest ich długoletni termin spłaty dostosowany do terminów inwestycji;

• kredyty budowlane dla spółek komunalnych i TBS – szeroko rozumiane pojęcie finansowania społecznego budownictwa czynszowego – finansowanie jest przeznaczone na realizację inwestycji polegającej na budownictwie z przeznaczeniem na wynajem dla osób fizycznych, a także na budowie lokali usługowych/ użytkowych, zakupie budynków z przeznaczeniem na wynajem, refinansowaniu kosztów inwestycji mieszkaniowej czy zakupie działki budowlanej w celu przeprowadzenia na niej dalszej inwestycji;

• kredyt dla firm współpracujących z Jednostkami Samorządu Terytorialnego i/lub Jednostką Organizacyjna Skarbu Państwa – finansowanie na zrealizowanie kontraktu z przetargu ogłaszanego przez jednostki JST i/lub JSP w celu realizacji przedsięwzięcia. Kredytobiorcami mogą być: osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, spółki osobowe, spółki prawa handlowego. W przypadku kontraktu/ umowy zawartej z JSP/JST przez kilka podmiotów gospodarczych w ramach umowy konsorcjum bank może udzielić kredytu liderowi konsorcjum, jeżeli jego udział w konsorcjum wynosi co najmniej 50% wysokości kwoty kontraktu (netto) pozostałej do wypłaty (z zastrzeżeniem, że ocenie zdolności kredytowej podlega lider konsorcjum), a także członkom konsorcjum jako współkredytobiorcom, jeżeli udział lidera konsorcjum wynosi mniej niż 50% wysokości kwoty kontraktu (netto) pozostałej do wypłaty lub umowa konsorcjum nie określa udziału jego członków w wysokości kwoty kontraktu (netto) pozostałej do wypłaty (z zastrzeżeniem, że ocenie zdolności kredytowej podlega każdy z członków konsorcjum). Przykładowe cele: rewitalizacja dróg dojazdowych, rozbudowa szkoły gminnej, uczestnictwo w budowie autostrady, wymiana wiat tramwajowych, wymiana torów kolejowych, rozbudowa oczyszczalni ścieków, wymiana dachu w urzędzie gminy, remonty w szkołach/przedszkolach państwowych/gminnych;

• kredyty deweloperskie – budowa osiedla na potrzeby miasta (gwarantem wykonania jest miasto wojewódzkie), budowa mini osiedla bądź kilku bloków na potrzeby BGK (kontrakt na wybudowanie mieszkań na sprzedaż/wynajem przez Bank BGK;

• factoring samorządowy – produkt skierowany do dostawców towarów i usług działających na zlecenie samorządu terytorialnego (gminy, powiatu) – w tej usłudze bank wykupuje faktury przed terminem płatności, wykonawca szybciej ma środki na koncie, a bank dodatkowo przejmuje ryzyko braku płatności za faktury przez jednostki samorządu. Oceniana jest w tym przypadku zdolność płatności samorządu, a nie wykonawcy, dzięki czemu wykonawca może negocjować np. wyższe rabaty na materiały niż w przypadku płatności z faktury, jako że dysponuje gotówką;

• gwarancje bankowe/ubezpieczeniowe – specjalistyczne produkty, skierowane do podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Ten specyficzny produkt daje możliwość udziału w wielu przetargach jednocześnie bez składania własnej gotówki jako wadium, umożliwia zawarcie kontraktu bez zaangażowania w zabezpieczeniu własnych środków finansowych, dzięki czemu mogą one zostać w tym czasie efektywnie wykorzystane. Zapewnia zwiększenie wiarygodności wykonawcy wobec inwestora. Gwarancja może zabezpieczać m.in. prawidłowe wykonanie umowy, zapewnia naprawienie ewentualnych szkód i usunięcie usterek (trzeba umieścić w treści umowy stosowne klauzury), gwarantuje zwrot zaliczki uiszczonej wykonawcy.

Bieżąca obsługa

Oprócz transakcji kredytowych ważnym elementem jest także bieżąca obsługa niekredytowa, którą oferują banki w celu usprawnienia codziennego działania instytucji, a więc np.:

• obsługa rachunków bankowych miasta – mając finansowanie kredytowe, trzeba je obsłużyć poprzez rachunek, który umożliwia kompleksową realizację transakcji;

• finansowane bieżące – krótkoterminowy kredyt na ewentualne pokrycie w ciągu roku przejściowego deficytu budżetowego;

• konwersja transakcji uznaniowych dokonywanych na rachunki zamknięte – automatyczne przekazywanie wpływów na inne, wskazane rachunki klienta – płatność podwykonawcom;
• konsolidacja rachunków – umożliwia obniżenie kosztów kredytowania, dochody z tytułu odsetek od sald rachunków jednostek podległych księgowane są od razu na rachunku budżetu miasta.

Reasumując: z jednej strony, rynek jest całkowicie dostosowany do tego, aby móc uczestniczyć w realizacji wszelkiego rodzaju inwestycji budowlanych i rozwoju infrastruktury, ponieważ mamy już wyselekcjonowanych dobrych fachowców, firmy z dobrymi referencjami specjalizujące się w danych usługach. Z drugiej strony, system bankowo-ubezpieczeniowy przygotowany jest na to, aby uczestniczyć w finansowaniu inwestycji. Punktem wspólnym jest przygotowanie dobrego biznes planu, wskazującego na potrzebę i ze wskazaniem na doświadczenie inwestora poprzez uczestnictwo instytucji finansowych we współfinansowaniu.

Autor:

Monika Mojzesowicz