Produkt strukturyzowany – alternatywa dla lokat bankowych
Produkty strukturyzowane w Polsce są ciągle mało popularną formą inwestycji. Z roku na rok zainteresowanie nimi jednak rośnie, na co niewątpliwie wpływ ma podstawowa cecha struktur, czyli połączenie ochrony zainwestowanego kapitału z możliwością uzyskania atrakcyjnych zysków. Oprócz tego, aby produkt mógł zostać zaklasyfikowany jako strukturyzowany musi jednak spełnić jeszcze dwa warunki: mieć określony czas trwania oraz końcową wypłatę uzależnioną od ściśle określonego wzoru (tzw. formuła wypłaty).
Zaglądamy pod maskę – konstrukcja działania
Struktury powstają poprzez połączenie dwóch elementów – obligacji (lub depozytu) i instrumentu pochodnego (najczęściej opcji). Celem pierwszego z nich – na którego zakup przeznacza się większość ze środków wpłacanych przez klienta (około 90%) – jest ochrona zainwestowanego kapitału na koniec trwania produktu. Ochrona ta bywa zazwyczaj pełna, czyli w najgorszym przypadku klient otrzymuje 100% zainwestowanej kwoty, nie mniej jednak na rynku możemy spotkać także produkty z częściową ochroną kapitału (np. 80%). Obniżenie ochrony powoduje zdecydowane zwiększenie potencjalnego zysku ze struktury (np. udział w zysku może wzrosnąć ze 100 do 200% czyli będziemy zarabiać dwukrotnie szybciej). W przypadku niepowodzenia możemy jednak stracić część zainwestowanych środków.
Za pozostałą część środków nabywana jest opcja, która ma za zadanie wygenerować zysk. Opcja jest swego rodzaju „zakładem” o to jak zachowa się w przyszłości instrument bazowy. Mogą nim być np. ceny akcji, indeksów giełdowych, walut, surowców czy nawet funduszy inwestycyjnych. Jak widać, katalog potencjalnych „pomysłów” jest praktycznie nieograniczony. Jeśli wygrana w takim zakładzie się powiedzie może natomiast wygenerować ciekawe zyski.
Poza instrumentem bazowym niezwykle ważnym parametrem jest także formuła wypłaty. Jest to wzór pokazujący w jaki sposób zostanie wyliczony potencjalny zysk na koniec trwania produktu. Wzór ten zależy od rodzaju zastosowanej opcji. Wśród mechanizmów wypłaty mogą się znaleźć takie, z których wypłata będzie wprost proporcjonalna do wzrostu (lub spadku) instrumentu bazowego od momentu rozpoczęcia inwestycji do ustalonego wcześniej dnia (opcja waniliowa). Może zależeć od średnich zmian wartości aktywa w pewnym okresie czasu (opcja azjatycka/uśrednianie) lub też umożliwić zakończenie inwestycji przed czasem, w przypadku spełnienia określonych warunków, i wypłatę wcześniej ustalonej premii (opcja autocall).
Struktura strukturze nierówna – najważniejsze różnice
Produkty strukturyzowane są niezwykle zróżnicowaną grupą produktów. Dzięki temu inwestor ma większą szansę znalezienia produktu odpowiadającego jego potrzebom. Potrafią się one różnić między sobą: ochroną kapitału, czasem trwania inwestycji, udziałem w zysku, konstrukcją prawną czy wspomnianym wyżej instrumentem bazowym i formułą wypłaty.
Jeśli chodzi o konstrukcję prawną to struktury mogą występować pod postacią polis ubezpieczeniowych (na życie i dożycie lub z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – UFK), lokat, obligacji czy wreszcie certyfikatów. Dosyć atrakcyjnie są produkty pod postacią polis na życie i dożycie, z których potencjalny zysk jest wypłacany w formie świadczenia ubezpieczeniowego, dzięki czemu jest zwolniony z podatku od zysków kapitałowych.
Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do lokat bankowych czy funduszy inwestycyjnych otwartych, do produktu strukturyzowanego nie można przystąpić w dowolnym terminie a tylko w okresie tzw. subskrypcji (zapisów). Zazwyczaj trwa ona od 2 do 4 tygodni i po jej zakończeniu dokonywany jest odczyt początkowy instrumentu bazowego i start produktu.
Struktury mają zawsze z góry określony czas trwania, który może wynosić od kilku miesięcy aż do kilku lat. Wybór produktu o odpowiednim horyzoncie czasu ma jednak duże znaczenie – struktury krótkie mają zazwyczaj zdecydowanie mniejszy potencjał zysku niż ich dłuższe odpowiedniki (3-4 lata). Wynika to z faktu, że przy krótkich strukturach prawie cały kapitał przeznaczany jest na cześć bezpieczną, a bardzo mało na opcję – przez co trzeba stosować modyfikacje formuły wypłaty np. ograniczając maksymalny zysk. Z kolei w przypadku produktów dłuższych można przeznaczyć większą część środków na zakup atrakcyjnej opcji o prostej formule wypłaty (np. waniliowa).
