Winne inwestycje

„Wino jest najpotężniejszym wśród napojów, najsmaczniejsze spośród leków i najprzyjemniejsze spośród potraw” – przysłowie burgundzkie.

Od zarania ludzkości uprawa winorośli zajmowała poczesne miejsce obok podstawowych roślin, między innymi zboża.

Jak wskazują źródła historyczne początki winorośli miały miejsce tam, gdzie powstawała cywilizacja – na Wschodzie. W starożytności wino uchodziło za napój bogów. Chrystus podczas ostatniej wieczerzy nadał mu rangę najświętszego napoju. W Chrześcijaństwie stanowi ono symbol krwi Syna Bożego. W starożytnej Grecji i Rzymie było uważane za napój boży. Przez stulecia towarzyszy człowiekowi w ważnych uroczystościach a także jest pite ku uciesze ducha i pokrzepieniu serc. Wino posiada również działanie lecznicze, poprawia trawienie, pobudza apetyt, posiada dobry wpływ na osoby w starszym wieku. Statystyki pokazują, że Francuzi rzadziej chorują na serce niż Amerykanie, co podobno zawdzięczają piciu czerwonego wina.

Szekspir był również wielkim miłośnikiem wina, które zapewne pobudzało jego fantazję twórczą. W XVII wieku wykorzystano korek do butelkowania, co pozwoliło na dłuższe jego leżakowanie niż w beczkach. Pozwoliło to na ułatwienie handlu a wina z Bordeaux opanowały cały świat. Dziś jest to największy ośrodek produkcji wina w świecie. W roku 1855 za Napoleona III podzielono najlepsze winnice na pięć klas – klasyfikacja Châteaux. Obecnie do pierwszej, najlepszej klasy wchodzą następujące winnice: Château Margaux, Château Lafite, Château Latour, Château Haut-Brion oraz od 1979 roku Château Mouton-Rothschild. Wina z tych winnic są najbardziej prestiżowe i należą do najdroższych na świecie. Pierwszorzędne winnice przykładają szczególną wagę do sposobu uprawy i pozyskiwania owoców winorośli dokonując później ich ostrej selekcji. Najwyższej jakości trunek można otrzymać zrywając ręcznie jedynie w pełni dojrzałe grona pokryte delikatnym nalotem szlachetnej pleśni. W ten sposób z jednego hektara można uzyskać najwyżej 10 hektolitrów wina, co oznacza, że grona z krzewu winorośli wydają jeden kieliszek wina. Największym znawcą wina jest Robert Parker z Maryland w USA, uznany autor wielu publikacji na ten temat, twórca przewodnika po winach. Z jego opinią i rekomendacjami liczy się cały świat.

Naprawdę dobre wino może być wyprodukowane z owoców, które wyrosły w bardzo dobrych warunkach pogodowych. Każdy dzień deszczowy, każda godzina słońca i każdy stopień temperatury powietrza ma wpływ na jakość i charakter wina.

Wina markowe są produkowane pod ścisłą kontrolą, ze ścisłym zachowaniem każdego szczegółu procesu technologicznego. We Francji nadzór na produkcją tego trunku sprawuje od 1936 roku Institut D’Appellations d’Origine. Stosuje on standardy określone w dyrektywach UE, określających rodzaje winogron, jakie mogą być uprawiane, maksymalną ilość produkcji winogron, metodę przycinania oraz technologię produkcji.

Z czego wino

Wyróżnia się siedem podstawowych szczepów dających wina czerwone bądź różowe oraz trzy dla win białych. Scharakteryzujmy pokrótce każdy z nich:

Cabernet Sauvignon – pozwala na uzyskanie najznakomitszych win na świecie. Uzyskane z niego wino charakteryzuje się niezwykle intensywnym i najgłębszym bukietem, finezją i elegancją wśród win. Najznakomitsze wina są pełne i dojrzałe bogate w delikatne taniny. Nabierają one szlachetności a zatem wartości wraz z długością okresu leżakowania, stąd świetnie nadają się dla długotrwałych inwestycji.

Carménere – to winorośl, która pochodzi z regionu Médoc we Francji. Jednak prawdziwą karierę zrobiła w Chile. Produkowane tam wina posiadają intensywny fioletowy kolor i owocowy zapach. Coraz częściej goszczą na naszych stołach.

Malbec – uprawiany w regionie Mendoza, będącym jednym z synonimów Argentyny. Malbec pozwala uzyskać wina charakteryzujące się niezwykle wysoką jakością. Muszą one jednak dojrzewać co najmniej rok w dębowych beczkach.

Merlot – kojarzy się przede wszystkim z Bordeaux we Francji. Czy można oprzeć się szlachetnemu trunkowi o nucie śliwek, wiśni, fiołków, pomarańczy i czekolady wyprodukowanemu z tego szczepu? To jedno z najstarszych win, którego historia datuje się początku nowej ery.

Pinot Noir – daje napój, który można określić mianem primadonny wśród czerwonych win, charakterystycznym dla Burgundii. Wytworzone z niego wina są lekko czerwone przechodzące w purpurową czerwień, aż do brązu charakterystycznego dla starszych roczników. Winorośl tą zasadzili na terenie dzisiejszej Francji Galowie przed kolonizacją rzymską.

Shiraz – uprawiany szczególnie Australii, Afryce Południowej, Chile a także w Kalifornii daje bogate w smaku, o pełnym bukiecie, dość ostre wino. To jedna z najlepszych odmian winorośli, z owocami charakteryzującymi się różnorodnością smaków, w zależności od miejsca jej uprawy. Wino Shiraz może posiadać łagodny bukiet z nutą jagód, jeżyn, kawy, gorzkiej czekolady i ostrych tanin.

Tempranillo – rośnie głównie w Hiszpanii a także w Argentynie. Wytwarzane z tego szczepu wino, ze względu na niską kwasowość i zawartość cukru, często miesza się z winami innych szczepów. Doskonałe w smaku zarówno jako wino młode ale jego walory wzrastają po wieloletnim leżakowaniu w dębowych beczkach. Stąd może nadawać się dla długoterminowych inwestycji.

Chardonnay – to król win białych. Koneserzy cenią je za wysoką jakość i niezwykle bogatą paletę smaków różnych owoców: jabłek, fig, melonów, brzoskwiń, ananasów, grejpfrutów, cytryn, orzechów a także karmelu czy domieszki miodu. Wieloletnie dojrzewanie w dębowych beczkach wzbogaca go w smak wanilii i masła. Wino to jest przechowywane krócej niż wina czerwone. Warto w nie zainwestować sporą kwotę.

Verdejo – to szlachetny szczep, z którego wyrabia się białe wino w Hiszpanii. Jasnozłoty kolor wina pochodzi z podłoża nasyconego związkami żelaza. Lekko słodkie Verdejo posiada nutę roślinną z posmakiem owoców, podkreśloną mocą alkoholu. Cała kompozycja wraz z domieszką charakterystycznej goryczki daje niepowtarzalne doznania smakowe.

Sauvignon Blanc – pozwala na uzyskanie lekkiego i orzeźwiającego wina, lżejszego od Chardonnay, bardzo popularnego na całym świecie. Można wyczuć w nim smak zielonych jabłek, gruszki, agrestu, czarnej porzeczki melonów i mango a także nutę ziół. Ze względu na znaczną kwasowość nie nadaje się dla długiego przechowywania a zatem długoterminowych inwestycji.

Koneserzy jednogłośnie wskazują na Francję, jako królestwo win. Najwykwintniejsze wina znajdują się w piwnicach Bordeaux. Poza tym na uwagę zasługują: Monbazillac, Burgundy, Rhône, Francja Południowa, Alzacja, Szampania, Vintage, Port Cognac, Armagnac. Poza Francją potęgami winiarskimi są takie kraje jak: Włochy, Hiszpania, Austria, Niemcy, Liban, Australia, Nowa Zelandia, Stany Zjednoczone (Kalifornia), Południowa Afryka, Chile i Argentyna.

Wino a świat finansów

Inwestycje w wino stanowią w dzisiejszej epoce alternatywę dla rynków akcji i funduszy inwestycyjnych opartych na udziałowych papierach wartościowych.

Na cenę wina wpływają w pierwszej kolejności następujące czynniki: marka, klasa jakościowa, wielkość produkcji, miejsce pochodzenia oraz wiek. Reszty dopełniają siły podaży i popytu.

Prywatnie inwestując można nabywać wina przez domy aukcyjne. Najpoważniejszymi ośrodkami handlu tym towarem jest Londyn i Chicago. Można inwestować w wino otwierając odpowiednie konto u brokera. Na nim są rejestrowane stany posiadania oraz wartość zgromadzonego wina.

Wina są zdeponowane i przechowywane w specjalnie do tego dostosowanych pomieszczeniach, gdzie monitorowana jest temperatura i wilgotność. Wina są w pełni ubezpieczone na okres przechowywania oraz transportu na aktualną wartość rynkową.

Można inwestować w wino otwierając odpowiednie konto u brokera. Inwestor posiada wino w postaci fizycznej, nie papiery wartościowe. Na nim są rejestrowane stany posiadania oraz wartość zgromadzonego wina. Przez cały czas wino należy do posiadacza konta i posiadacz konta może nim zawsze dysponować lub spadkobierca.

Jeżeli inwestor chce sprzedać wino poprzez dom aukcyjny musi liczyć się z koniecznością zapłaty prowizji, zwykle 10 proc. wylicytowanej kwoty. Można również sprzedać wino poprzez pośrednika, który przygotowuje odpowiednią dokumentację i gwarantuje rozliczenie. Wino można w każdej chwili zabrać z piwnicy dla konsumpcji. Należy dodać, że podatek VAT jest płacony tylko przy sprzedaży od ceny transakcyjnej. Jest wielu prywatnych właścicieli piwnic, którzy zgłaszają chęć kupna wina. Można więc sprzedawać wino prywatnie bez pośrednictwa.

Jedną z miar ekonomicznych pozwalających określić trendy cenowe na rynku win jest „WAM Fine Wine Index”. Obejmuje on szereg roczników win ze znanych winnic: Chateaux Lafite Rothschild, Mouton Rothschild, Latour, Margaux, Haut Brion, Cheval Blan, Petrus. Od 25 lat indeks ten przebijał wielokrotnie wiele znaczących benczmarków akcji. Ponadto, współczynnik korelacji liczony za lata 1987-2006 między indeksem WAM oraz Morgan Stanley Equity Index Europe czy FTSE kształtował się na poziomie 0,2. Wyższa korelacja istniała tylko z Dow Jones Industrial i osiągnęła wartość nieco powyżej 0,4. Takie kształtowanie się cen wina pozwala stwierdzić, że można je traktować jako interesujące aktywo, pozwalające uzyskać zadowalający efekt z dywersyfikacji portfela inwestycyjnego.

Przewiduje się kontynuację trendu wzrostowego na rynku win z powodu rosnącego popytu ze strony bogatych rynków zachodnich oraz zwiększania się ilości najzamożniejszych ludzi na świecie. Będą oni oddziaływać na popyt w segmencie win najdroższych. Ostatnio najwięcej milionerów przybywa w takich krajach jak Rosja, Indie, Chiny, Korea. I nie są oni bynajmniej skłonni do skąpienia sobie możliwości korzystania z przyjemności życia, wśród których rozkosze podniebienia zajmują poczesne miejsce. Wzrost popytu wynika też ze zmiany kultury picia na korzyść napojów niskoalkoholowych. Ograniczona podaż może implikować wzrost cen. A zależy ona od czynników pogodowych. W ostatnich latach anomalie pogodowe spowodowane globalnymi zmianami klimatycznymi przyczyniały się do spadku produkcji lub jakości winogron w różnych regionach świata. To ograniczało produkcję, szczególnie najlepszych trunków.

Inwestycje w wino mogą przynosić bardzo wysokie stopy zwrotu. Na przykład cena Chateau Lafite z 1982 roku wynosząca wówczas 300L wzrosła do 9850L w 2006 roku, co daje średnioroczną stopę zwrotu 15 proc. Z kolei Chateau Margaux w 2000 roku kosztowało 1440L a sześć lat później już 4900L, co daje rocznie 22 proc. Astronomiczne kwoty osiągają również wina młode, np. butelka trzyletniego czerwonego Mixed Case z Bordeaux kosztuje 3750L. Na najzamożniejszych koneserów czeka wino z 1799 roku, którym zapewne raczył się Napoleon – jedna butelka 75cl jest warta prawie 36000L. Ceny są zawrotne lecz wina z regionu Bordeaux to hit światowego rynku. Zakupy ich to podstawa tworzenia portfela inwestycyjnego.

Błędem byłoby mniemanie, że inwestycje w wina zawsze przynoszą krociowe zyski. Niektóre gatunki straciły na wartości. Taka sytuacja miała miejsce po kryzysie azjatyckim i moskiewskim, kiedy nastąpiło załamanie rynków finansowych. Jednak posiadacze winnych inwestycji ponieśli mniejsze straty niż grający na giełdach papierów wartościowych. Okazuje się również, że zmienność cen wina była w przeszłości znacznie niższa niż akcji.

Jest oczywistym, że takimi formami inwestowania nie mogli nie zainteresować się menadżerowie funduszy inwestycyjnych. Przykładem funduszu operującego na rynku win jest Fine Wine Fund, uruchomiony w ubiegłym roku, działający pod nadzorem brytyjskiego organu nadzoru Financial Services Authority (FSA). Minimalna kwota inwestycji to 5000L. Inwestowanie jest jednak kosztowne, gdyż prowizje są dość wysokie: 2 proc. za zarządzanie oraz 15 proc. od wypracowanych zysków.

Kilka rekomendacji
Rekomenduje się inwestycje nie krótsze niż 5 lat. Na Zachodzie można dokonywać inwestycji według określonych planów. Oto przykłady takich planów:

1. Inwestycja kapitałowa – minimum 3 lata – co najmniej 2000 euro
2. Inwestycja coroczna – minimum 3 lata – co najmniej 2000 euro
3. Dochód – minimum 5 lat – co najmniej 15.000 euro.
4. Wejście w związek małżeński – minimum 3 lata – co najmniej 2000 euro.
5. Edukacja dzieci – minimum 3 lata – 18000 euro lub na początek 7500 euro plus 1500 euro rocznie, musi się rozpocząć najpóźniej 5 lat przed rozpoczęciem płacenia czesnego dla dziecka.
6. Emerytura – na początek co najmniej 2200 euro plus 750 euro miesięcznie. Czas inwestowania minimum 5 lat.

Najlepsze wina dla celów inwestycyjnych powinny mieć powyżej 40 lat. Wzrastający popyt wystepujący przy ograniczonej a nawet czasami spadającej produkcji daje szansę dla dokonywania lukratywnych inwestycji.

W epoce nowoczesnych technologii internetowych i przy swobodzie przepływu kapitału inwestowanie na rynku wina nie żadnego przedstawia problemu. Wchodząc w winną inwestycję należy liczyć się z koniecznością zamrożenia kapitału na wiele lat. Zatem warto uwzględnić planowane wydatki w tym okresie. Warto jednak skorzystać z tej alternatywy inwestycyjnej, która częściowo może uchronić nasze portfele akcji od skutków dekoniunktury na giełdzie. Jak widać, inwestycje w wina to alternatywa dla tradycyjnych form inwestowania, wprowadzająca w świat elegancji i ludzi z poczuciem dobrego smaku.

Jan Mazurek