Czym są stopy procentowe i dlaczego wszyscy kredytobiorcy się nimi interesują?

Pożyczanie pieniędzy na procent to powszechny, znany od wieków mechanizm będący podstawą konstrukcji kredytów, depozytów czy kart kredytowych. Na tym mechanizmie opiera się także pojęcie stóp procentowych. Wyjaśniamy, czym są stopy procentowe, kto je ustala i jak wpływają na wysokość rat kredytów.

Pojęcie stóp procentowych ostatnio regularnie gości w ogólnopolskich i lokalnych mediach – w prasie, telewizji i radiu. Dzieje się tak zawsze, gdy mamy do czynienia z niestabilną sytuacją gospodarczą oraz zwiększoną inflacją. Zanim jednak omówimy związek pomiędzy inflacją a stopami procentowymi, w przejrzysty i zrozumiały sposób wyjaśnimy, czym są w praktyce stopy procentowe.

Co to są stopy procentowe?

Stopa procentowa jest kosztem kapitału, czyli ceną, jaką za korzystanie z niego zapłaci w określonym czasie inny podmiot. Mówiąc nieco prościej – stopy procentowe definiują cenę pieniądza, jaką kredytobiorca (pożyczający) musi zapłacić za jego pozyskanie.

Podstawowe stopy procentowe NBP

Stopy procentowe w Polsce mogą przybierać kilka form.

  • Stopa referencyjna odzwierciedla minimalną cenę, po jakiej bank organizuje operacje otwartego rynku na rynku międzybankowym. Dotyczy transakcji kupna i sprzedaży krótkoterminowych papierów wartościowych. To właśnie wartość stopy referencyjnej wpływa na wysokość oprocentowania pożyczek na krajowym rynku międzybankowym (WIBOR), a co za tym idzie – ma też wpływ na raty kredytów i pożyczek.
  • Stopa lombardowa definiuje cenę, po której NBP udziela pożyczek bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych. To właśnie ona jest podstawą do wyliczania maksymalnego oprocentowania kredytów i pożyczek.
  • Stopa depozytowa określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Im wyższy jej poziom, tym wyższa rentowność depozytów w bankach komercyjnych.
  • Stopa redyskontowa weksli pozwala wyliczyć cenę, po której bank centralny kupuje weksle od banków komercyjnych.
  • Stopa dyskontowa weksli nalicza się, kiedy bank centralny przyjmuje od banków komercyjnych dyskontowane wcześniej weksle.

Kto ustala stopy procentowe w bankach?

Instytucją odpowiedzialną za ustalenie wartości stóp procentowych jest Rada Polityki Pieniężnej. Zgodnie z art. 227 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 ustawy o Narodowym Banku Polskim jest ona organem NBP. Oprócz ustalania wysokości stóp procentowych do najważniejszych zadań RPP należą m.in.:

  • ustalanie corocznych założeń polityki pieniężnej i przedkładanie ich do wiadomości Sejmu;
  • zatwierdzanie planów finansowych NBP i sporządzanie sprawozdań z działalności NBP;
  • ustalanie zasad operacji otwartego rynku.

Stopy procentowe a inflacja

Inflacja jest procesem spadku wartości pieniądza i regularnego wzrostu cen w gospodarce. Właśnie z powodu inflacji, jeśli ktoś włożył do skarbonki 5 lat temu 2000 zł, dziś jest w stanie kupić za tę kwotę zdecydowanie mniej niż wtedy, kiedy zaczynał oszczędzać. To także inflacja stoi za potężnym wzrostem cen – paliw, produktów spożywczych, prądu i gazu. Zmiana wartości stóp procentowych RPP stanowi jedno z kluczowych narzędzi służących do kontrolowania tego procesu. Poprzez podniesienie wartości stóp Rada Polityki Pieniężnej zmniejsza podaż pieniądza (niskie stopy procentowe powodują zwiększenie ilości kapitału na rynku), próbując powstrzymać rosnącą inflację.

Stopy procentowe banku centralnego a raty kredytu

Zmiany wartości stóp procentowych w gospodarce wpływają także na oprocentowanie kredytów, a co za tym idzie – mają wpływ na wysokość rat. Taka zależność wynika z konstrukcji oprocentowania produktów kredytowych. Wysokość każdej raty kredytu warunkują: niezmienna wysokości marży banku, która stanowi zysk kredytodawcy oraz stopa bazowa.

Wysokość stopy bazowej kredytów z oprocentowaniem zmiennym zależy od wartości stopy procentowej WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) – wartości procentowej, z jaką banki komercyjne udzielają sobie wzajemnie pożyczek. W zależności od zapisów umowy kredytowej, wskaźnik WIBOR może zmieniać się co 3 (WIBOR-3) lub 6 miesięcy (WIBOR-6).

Kiedy rosną stopy procentowe, wzrasta także wartość wskaźnika WIBOR (stóp procentowych WIBOR). Raty kredytu stają się więc wyższe. W przypadku obniżenia stóp procentowych także stawka WIBOR ulegnie zmniejszeniu. W takich okolicznościach kredytobiorcy, którzy sięgnęli po kredyt ze zmiennym oprocentowaniem, płacą niższą ratę.

Kredyt hipoteczny szyty na miarę – tylko z pomocą eksperta

Na skutek wzrostu stóp procentowych kredyty hipoteczne z oprocentowaniem zmiennym będą droższe. Nie musi to jednak oznaczać, że spłata rat musi zaburzyć Twoją finansową równowagę. Jeśli chcesz uniknąć przypadkowo podjętych decyzji, które zmniejszą Twoje szanse na uzyskanie finansowania i niepotrzebnie obciążą portfel, skorzystaj ze wsparcia Expandera – lidera rynku pośrednictwa kredytowego w Polsce.

Dzięki możliwości porównania ofert wielu banków specjalista wybierze dla Ciebie szyty na miarę produkt, który precyzyjnie odpowie na Twoje potrzeby i nie nadwyręży domowego budżetu. Wyjaśni różnice pomiędzy kredytem hipotecznym z oprocentowaniem stałym i zmiennym, a na podstawie konkretnej kalkulacji doradzi, który z nich okaże się dla Ciebie lepszym (także pod względem kosztów) wyborem. Taka analiza okaże się niezwykle przydatna zwłaszcza teraz, kiedy stopy procentowe są zdecydowanie wyższe niż kilka miesięcy temu.

Ekspert pomoże także dopełnić formalności, skompletować dokumenty, odpowie na wszystkie pytania i rozwieje wątpliwości. Zupełnie za darmo. Ponad 21-letnie doświadczenie na rynku jest najlepszym dowodem na wysokie kompetencje i osiąganą skuteczność Expandera.

Czy wiesz, że...

różnica w zdolności kredytowej między bankami może wynosić
ponad 180 tys. zł?*

Sprawdź swoją
Nota prawna

powiązane porady