ZUS odbiera świadczenia

Oddziały Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odbierają renty i emerytury przyznane przez prezesa ZUS osobom całkowicie niezdolnym do pracy tylko dlatego, że rozpoczęły pracę w ramach rehabilitacji.

Do rzecznika praw obywatelskich napływają skargi osób, którym oddziały ZUS odebrały prawo do renty lub emerytury przyznawanych w drodze wyjątku na podstawie art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z nim świadczenia te są przyznawane osobom, które nie spełniają ustawowych kryteriów nabycia prawa do emerytury lub renty. Decyzja o przyznaniu tego świadczenia ma charakter uznaniowy i prawo do tego ma wyłącznie prezes ZUS. Natomiast obecnie oddziały ZUS odbierają prawo do tych świadczeń.

W wystąpieniu do Romualda Polińskiego, wiceministra pracy i polityki społecznej, RPO zwraca uwagę, że jest nielogiczne, aby inny podmiot przyznawał świadczenie, a inny, bez upoważnienia ustawowego, pozbawiał tego świadczenia. Sprawa ta wymaga pilnego wyjaśnienia, gdyż coraz częściej zdarzają się przypadki, że oddziały ZUS wstrzymują także wypłatę świadczeń osobom, które podjęły zatrudnienie w celach rehabilitacji. Rzecznik zwraca uwagę, że ustawa emerytalna umożliwia orzeczenie całkowitej niezdolności do pracy osobom pracującym na podstawie przepisów o rehabilitacji zawodowej.

Dodatkowo wyjaśnienia wymaga sprawa braku możliwości odwołania się o decyzji dotyczącej przyznania lub odmowy takiego świadczenia. Rzecznik zwraca uwagę, że brak możliwości odwołania się od decyzji prezesa ZUS przyznającego prawo do renty lub emerytury wyjątkowej powoduje, że sądy powszechne nie mają możliwości kontroli merytorycznej tych decyzji.

PODSTAWA PRAWNA • Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Bożena Wiktorowska, Gazeta Prawna