Kto się boi ustawy antylichwiarskiej

Banki głośno protestują przeciwko ustawie antylichwiarskiej. W rzeczywistości jednak nie będzie ona dla nich i dla ich klientów zbyt uciążliwa. Próg oprocentowania jest i pozostanie na tyle wysoki, że zdecydowana większość kredytów zmieści się w limicie. Problem będą mieć natomiast firmy specjalizujące się w szybkich kredytach gotówkowych takie jak AIGO, CitiFinancial czy przede wszystkich Provident.

W przypadku bankowych kredytów gotówkowych konieczne mogą być kosmetyczne zmiany ofert. Skończy się np. oferowanie kredytów sezonowych z bardzo niskim lub wręcz zerowym oprocentowaniem i przenoszenie całego kosztu do prowizji. Prowizja, łącznie z pozostałymi kosztami wstępnymi, nie będzie bowiem mogła przekroczyć 5 proc. kwoty kredytu.

Ponad limitem znajdzie się natomiast oprocentowanie kilku kart kredytowych. Banki jednak bez większych problemów je obniżą. Ostatnio redukują je z własnej inicjatywy np. Citibank (z grubo ponad 30 na 25,8%) oraz Millennium (z 30 na 21,9%).

Ustawa nie spowoduje raczej, że banki zaczną odsyłać z kwitkiem rzesze klientów szukających kredytu konsumpcyjnego. Mogą się natomiast pojawić dodatkowe wymagania przy szybkich pożyczkach gotówkowych np. konieczność przyprowadzenia poręczyciela czy podpisania weksla.

W szerszym zakresie mogą być także oferowane kredyty gotówkowe w walutach obcych. Będą one oczywiście oprocentowane znacznie poniżej ustawowego limit. Pożyczanie waluty obcej na krótki termin wiąże się jednak dla klienta z ogromnym ryzykiem kursowym, którego nie równoważą oszczędności na odsetkach (tak jak to ma miejsce przy wieloletnich kredytach hipotecznych).

Oczywiście limit oprocentowania będzie w najbliższym czasie spadał z uwagi na spodziewane dalsze redukcje stóp procentowych. Mimo to, nigdy nie będzie to szczególnie bolesne ograniczenie dla banków. Z punktu widzenia banków ustawa jest jednak groźnym precedensem – ingerencją państwa w ich politykę cenową.

Warto również wspomnieć o tym, że w wyniku wprowadzenia nowych regulacji kredyty mieszkaniowe na kwotę niższą niż 80 tys. zł zostaną objęte przepisami o ustawy o kredycie konsumenckim. Ustawa ta m.in. uprawnia konsumenta do odstąpienia od umowy kredytowej w ciągu 10 dni od jej podpisania. Kredytodawca musi także podać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowity koszt kredytu.

Takie nowe obowiązki i dodatkowe prawa konsumentów mogą być poważnym utrudnieniem dla banków. Może się nawet okazać, że niektóre z nich postanowią ustalić minimalną kwotę kredytu mieszkaniowego na 80 tys. zł.

Karty kredytowe oprocentowane powyżej 25 proc. (aktualna 4-krotność stopy lombardowej):

• Citibank 25,8% (z wyjątkiem kart Platinum i Gold)
• MultiBank – Visa Credit i Visa Wola Park – 25,9%
• Lukas Bank 29,9%
• Pekao/LOT 29%
• karty BZ WBK 28,96% – 29,92% (z wyjątkiem Visa Platinum Porsche)
• Raiffeisen Bank Polska 28% – 31,5% (z wyjątkiem Visa Nowa 19%)

Wybrane produkty kredytowe, których warunki cenowe mogą być niezgodne z ustawą:

• AIGO (pożyczka 3000 zł na 12 miesięcy) RRSO* 72,2%
• Provident  (kredyt roczny na kwotę 4000 zł) RRSO 232%
• PKO BP – prowizja za udzielenie kredytu gotówkowego od 3,9 do 8,4 (powyżej limitu 5%)
• SKOK im. F. Stefczyka – pożyczka wakacyjna, prowizja od 2 do 6 proc.
• BPH (Pożyczka od ręki, 5000 zł na 12 miesięcy) RRSO 59 proc., dla klienta nie posiadającego ROR w BPH

* rzeczywista roczna stopa oprocentowania to wartość która łączy wszystkie koszty kredytu (nie tylko odsetki ale także m.in. prowizję) oraz uwzględnia to w którym momencie koszty są ponoszone (im wcześniej tym wyższa RRSO). Dla kredytu oprocentowanego stawką 25 proc. i obarczonego prowizją 5 proc. zaciąganego na rok RRSO wynosi 41,6%.

Co zmienia ustawa?

• maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej (nie tylko oprocentowanie kredytu ale także np. zysk z obligacji) nie może przekroczyć czterokrotności stopy lombardowej; obecnie jest to 25%
• jeżeli odsetki przekraczają ten limit należą się odsetki maksymalne
• przepisami ustawy o kredycie konsumenckim zostaną objęte także kredyty o okresie spłaty poniżej 3 miesięcy, w kwocie poniżej 500 zł i przeznaczone na cele mieszkaniowe (dotychczas wykluczone spod przepisów ustawy)
• łączna kwota wszystkich opłat związanych z zawarciem umowy kredytowej (z wyłączeniem ubezpieczeń i kosztu ustanowienia zabezpieczeń) nie może przekroczyć 5% kwoty kredytu
• za pobieranie wyższych odsetek grozi grzywna lub kara 2 lat pozbawienia wolności; nie ma określonej sankcji karnej za przekrocznie 5% limitu kosztów wstępnych

Maciej Kossowski