Emerytura: Wszystko, co musisz o niej wiedzieć

Wysokość przyszłej emerytury może Cię zaskoczyć. Świadczenie z ZUS często nie przekracza jednej trzeciej ostatniej pensji. Oznacza to, że bez dodatkowego oszczędzania wiele osób będzie musiało ograniczyć codzienne wydatki po zakończeniu pracy. Warto więc już dziś sprawdzić, jak działa system emerytalny w Polsce i co możesz zrobić, by Twoja emerytura była wyższa.

Wiek emerytalny w Polsce wynosi obecnie 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. To moment, w którym można złożyć wniosek o emeryturę z ZUS, jeśli zostały spełnione wymagania dotyczące stażu ubezpieczeniowego.

Rząd od kilku lat analizuje jednak możliwość podwyższenia wieku emerytalnego, ponieważ w Polsce – podobnie jak w innych krajach Europy – system emerytalny jest coraz bardziej obciążony. Wydłużenie aktywności zawodowej pozwoliłoby ograniczyć presję na budżet i zwiększyć wysokość przyszłych emerytur.

A co z osobami, które nie pracowały lub nie opłacały składek ZUS? W takim przypadku nie przysługuje im prawo do emerytury z systemu powszechnego. Mogą jednak ubiegać się o świadczenie minimalne, jeśli mają chociaż krótki staż ubezpieczeniowy, lub o specjalne świadczenie socjalne po ukończeniu 65. roku życia.

Od czego zależy wysokość emerytury i jak jest naliczana?

Wysokość emerytury zależy przede wszystkim od sumy zgromadzonych składek ZUS, długości okresu pracy oraz momentu przejścia na emeryturę. W polskim systemie obowiązuje zasada zdefiniowanej składki – to oznacza, że im więcej lat pracujesz i im wyższe składki odprowadzasz, tym większe świadczenie otrzymasz po zakończeniu aktywności zawodowej.

Podstawą do wyliczenia emerytury jest kwota wszystkich składek zapisanych na koncie ubezpieczonego w ZUS, powiększona o tzw. kapitał początkowy. Ten kapitał dotyczy osób, które pracowały przed reformą systemu w 1999 roku. Następnie suma ta jest dzielona przez przeciętne dalsze trwanie życia – czyli liczbę miesięcy, jaką statystycznie przeżyje osoba w danym wieku.

Każdego roku ZUS dokonuje waloryzacji składek, dzięki czemu wartość zgromadzonych środków rośnie wraz z inflacją i wzrostem wynagrodzeń w gospodarce. Waloryzacja ma kluczowe znaczenie, bo bez niej emerytury szybko traciłyby realną wartość.

Dodatkowo moment złożenia wniosku o świadczenie ma ogromny wpływ na jego wysokość. Jeśli zdecydujesz się przejść na emeryturę wcześniej, zgromadzony kapitał zostanie podzielony na większą liczbę miesięcy życia – dlatego miesięczne świadczenie będzie niższe. Odwrotna sytuacja dotyczy osób, które pracują dłużej – każdy rok pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego zwiększa wysokość przyszłej emerytury.

Warto już dziś obliczyć, jaką część dochodów zdołasz utrzymać po zakończeniu pracy. Możesz to łatwo sprawdzić w naszym kalkulatorze oczekiwanej emerytury
 i zobaczyć, jak nawet niewielkie dodatkowe odkładanie wpływa na wysokość przyszłego świadczenia.

Czym jest stopa zastąpienia?

Stopa zastąpienia to wskaźnik, który pokazuje, jaką część ostatniego wynagrodzenia stanowi emerytura. Mówiąc prościej – informuje, ile pieniędzy będziesz otrzymywać po zakończeniu pracy w porównaniu do pensji, którą miałeś przed przejściem na emeryturę.

Niska stopa zastąpienia oznacza, że państwowa emerytura nie zapewni dotychczasowego poziomu życia. Dlatego coraz więcej osób decyduje się na tworzenie prywatnych zabezpieczeń – takich jak IKE, IKZE czy Pracownicze Plany Kapitałowe – które pozwalają samodzielnie budować dodatkową emeryturę.

Emerytura prywatna a emerytura z ZUS, co warto wiedzieć?

Emerytura z ZUS to podstawowe świadczenie, które otrzymasz po zakończeniu pracy zawodowej. Jej wysokość zależy od sumy składek, kapitału początkowego i wieku, w którym zdecydujesz się przejść na emeryturę. Choć państwowy system gwarantuje minimalne zabezpieczenie, nie zapewnia on utrzymania dotychczasowego standardu życia – szczególnie że stopa zastąpienia w Polsce z roku na rok spada.

Dlatego coraz więcej osób decyduje się na emeryturę prywatną, czyli samodzielne odkładanie pieniędzy w ramach tzw. trzeciego filaru. Może to być Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE), Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) lub inne formy inwestowania, takie jak obligacje czy fundusze inwestycyjne.

Najważniejsza różnica między emeryturą z ZUS a prywatną polega na tym, że środki odkładane prywatnie są Twoją własnością – możesz je wypłacić, dziedziczyć lub przenieść do innej instytucji. W przypadku ZUS składki trafiają do wspólnej puli i finansują świadczenia obecnych emerytów.

Przykład? Jeśli masz 30 lat i zaczniesz odkładać 300 zł miesięcznie, po 30 latach możesz zgromadzić kapitał nawet powyżej 200 000 zł – co oznacza dodatkową prywatną emeryturę w wysokości ok. 1 000 zł miesięcznie przez 20 lat. Im wcześniej zaczniesz, tym większy efekt procentu składanego zadziała na Twoją korzyść.

Państwowa emerytura z ZUS zapewni Ci podstawowe bezpieczeństwo, ale to prywatne odkładanie pozwoli zachować niezależność finansową i spokojną przyszłość. Jeśli chcesz sprawdzić, ile możesz zyskać dzięki dodatkowym oszczędnościom, skorzystaj z kalkulatora prywatnej emerytury. Zostaw swoje dane, a nasz ekspert Expander skontaktuje się z Tobą i pomoże dobrać najlepsze rozwiązanie dla Twojej sytuacji – tak, aby Twoja emerytura była naprawdę godna.

Produkty emerytalne z III filaru

Państwowa emerytura z ZUS to dopiero początek. Aby zapewnić sobie wyższe świadczenie i niezależność finansową, warto sięgnąć po rozwiązania z tzw. trzeciego filaru systemu emerytalnego. To dobrowolne formy odkładania pieniędzy, które pozwalają budować prywatną emeryturę i korzystać z ulg podatkowych.

Do najpopularniejszych produktów należą:

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE)

To jedna z najprostszych form dodatkowego oszczędzania. Środki wpłacane na IKE pracują w wybranej przez Ciebie formie – mogą być inwestowane w fundusze, akcje, obligacje lub lokaty. Największą zaletą jest zwolnienie z 19% podatku Belki, jeśli spełnisz warunki dotyczące wieku i okresu oszczędzania.

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)

IKZE działa podobnie jak IKE, ale oferuje inną ulgę – możesz odliczyć wpłaty od dochodu w rocznym PIT, co pozwala płacić niższy podatek już teraz. Środki można wypłacić po ukończeniu 65. roku życia i oszczędzaniu przez minimum 5 lat. Przy wypłacie obowiązuje tylko 10% zryczałtowany podatek.

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)

To program, w którym oszczędzasz wspólnie z pracodawcą i państwem. Co miesiąc na Twoje konto trafiają wpłaty z trzech źródeł – Twoje, pracodawcy oraz dopłaty państwowe. Dzięki temu kapitał rośnie szybciej niż przy samodzielnym odkładaniu. Środki można wypłacić po 60. roku życia lub wcześniej w określonych sytuacjach (np. na zakup mieszkania).

Dowiedz się więcej o wyborze najlepszego rozwiązania: Jak wybrać najlepszy produkt emerytalny?

Jak poradzić sobie z niską emeryturą?

Problem niskiej emerytury dotyczy coraz większej liczby osób pobierających świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość emerytury państwowej zależy od liczby lat pracy oraz od wysokości składek na ubezpieczenia społeczne, które zostały odprowadzone w trakcie kariery zawodowej. Niestety – nawet regularne płacenie składek nie zawsze gwarantuje satysfakcjonujące świadczenie.

Z niską emeryturą można poradzić sobie na dwa sposoby:

• Pierwszy to zaakceptować, że po zakończeniu pracy poziom życia się obniży.
• Drugi – znacznie rozsądniejszy – to samodzielnie zadbać o przyszłość i zbudować dodatkowe źródło dochodu, które uzupełni emeryturę państwową.

Im szybciej zaczniesz, tym mniejsze kwoty wystarczą, by zgromadzić potrzebny kapitał. Dla osoby w wieku 25–30 lat wystarczy odkładać 100–200 zł miesięcznie, aby w przyszłości uzyskać realne wsparcie finansowe. W przypadku osób starszych, np. 50-latków, wymagana wysokość wpłat rośnie kilkukrotnie – z powodu krótszego okresu oszczędzania i mniejszej liczby lat do emerytury.

Warto też pamiętać, że odkładane pieniądze powinny pracować, a nie leżeć na nieoprocentowanym koncie. Inwestowanie nawet niewielkich kwot w produkty emerytalne – takie jak IKE, IKZE czy Pracownicze Plany Kapitałowe – pozwala wykorzystać efekt procentu składanego i zwiększyć wysokość przyszłego świadczenia. To szczególnie ważne, gdy planujesz wcześniejszy koniec pracy zawodowej lub obawiasz się, że Twoje świadczenie z ZUS będzie niskie.

Niektóre osoby, które nie spełniają warunków do emerytury z ZUS, mogą ubiegać się o świadczenie minimalne lub zasiłek socjalny po ukończeniu 65. roku życia. To jednak rozwiązania tymczasowe, które nie zapewniają pełnego bezpieczeństwa finansowego.

Dlatego najskuteczniejszym sposobem na uniknięcie problemu niskiej emerytury jest regularne i długoterminowe oszczędzanie. Im wcześniej zaczniesz, tym łatwiej zapewnisz sobie komfortową przyszłość – bez obaw o wysokość świadczenia z systemu państwowego.

Czytaj także: Dlaczego warto uczyć dzieci oszczędzania?

Często zadawane pytania

Jaka emerytura przy zarobkach 6000 brutto?

Wysokość emerytury zależy od liczby przepracowanych lat i sumy składek przekazanych do ZUS. Osoba, która zarabia 6 000 zł brutto i przez 35 lat regularnie odprowadza składki, może otrzymać świadczenie w wysokości około 2 400 zł brutto miesięcznie. To przeciętna wartość wynikająca z obecnej stopy zastąpienia – około 40%. Jeśli zdecydujesz się dłużej pracować lub zrezygnujesz z wcześniejszej emerytury, możesz zwiększyć wysokość świadczenia nawet o kilkaset złotych miesięcznie.

Dlaczego emerytura jest mniejsza?

Emerytura z ZUS jest niższa od pensji, ponieważ system działa w oparciu o zasadę zdefiniowanej składki – świadczenie zależy od tego, ile wpłaciłeś na konto ubezpieczeniowe oraz jak długo pracowałeś. Dodatkowo żyjemy coraz dłużej, więc zgromadzone składki są dzielone na większą liczbę miesięcy pobierania świadczenia. Emerytura może być mniejsza także wtedy, gdy część kariery zawodowej odbywała się na umowach bez obowiązku płacenia składek lub przy długich przerwach w zatrudnieniu.

Co z emeryturą po zmarłym?

Po śmierci osoby pobierającej świadczenie ZUS wypłata emerytury zostaje wstrzymana. Bliscy mogą jednak uzyskać rentę rodzinną, jeśli spełniają określone warunki. O takie świadczenie możesz ubiegać się w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych jako współmałżonek, dziecko lub rodzic zmarłego. W przypadku prywatnych programów emerytalnych – takich jak IKE, IKZE czy PPK – zgromadzone środki podlegają dziedziczeniu, więc trafiają do wskazanych przez właściciela osób.