hipoteka (ang. mortgage)

prawne, przybierające formą aktu notarialnego, zabezpieczenie roszczeń wierzyciela wobec dłużnika dokonujące się poprzez dokonanie wpisu w księdze wieczystej określonej nieruchomości. Hipoteką nazywa się ograniczone prawo rzeczowe na dane nieruchomości. Na jego mocy wierzyciel może dochodzić do zaspokojenia z nieruchomości, niezależnie od tego, kogo stały się własnością i z prawem pierwszeństwa przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. W Polsce hipoteką można obciążyć: całą nieruchomość, użytkowanie wieczyste obejmujące także budynki i urządzenia będące własności użytkownika wieczystego, część ułamkową nieruchomości, wierzytelność zabezpieczoną hipoteką a także prawa członków spółdzielni do przyznanych im przez spółdzielnię: własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do lokalu użytkowego lub prawa do domu jednorodzinnego. W bankowości hipoteka jest formą zabezpieczenia wierzytelności, najczęściej kredytów hipotecznych. Kiedy dłużnik nie spłaci swojego zobowiązania w terminie, wierzyciel będąc w posiadaniu zapisu o ustanowieniu hipoteki, posiada możliwość odzyskania swoich należności. W teorii powinien on otrzymać pieniądze w wyniku sprzedaży nieruchomości, na której została ustanowiona hipoteka. Jeśli paru wierzycieli dochodzi swoich praw, to o pierwszeństwie zaspokojenia decyduje kolejność dokonanych wpisów, choć wyjątkiem od reguły są pewne przypadki, w których owe pierwszeństwo należy do np. budżetu czy pracowników danej firmy. Szczególnym rodzajem hipoteki jest hipoteka ustawowa. Poza tym rozróżnia się parę rodzajów hipotek: umowną, kaucyjną, przymusową i morską.